Hợp đồng kinh tế có bắt buộc phải công chứng?

Thưa Luật sư, tôi có vấn đề muốn nhờ luật sư tư vấn như sau:

Công ty tôi là Công ty TNHH một thành viên, có ký hợp đồng kinh tế với một cá nhân nhưng chưa qua công chứng, chứng thực. Nếu trong trường hợp cá nhân đó không thực hiện thanh toán theo hợp đồng thì công ty tôi có thể khởi kiện dựa trên hợp đồng này không? Xin cảm ơn Luật sư.

Luật sư trả lời:

1. Khái niệm về Hợp đồng

• Hợp đồng dân sự là sự thỏa thuận giữa các bên về việc phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự. Hợp đồng thể hiện ý chí, mong muốn của các bên, và việc công chứng sẽ giúp hạn chế các rủi ro trong giao dịch.
• Theo Điều 5, Luật Công chứng 2014, văn bản khi được công chứng sẽ có giá trị pháp lý kể từ ngày được công chứng viên ký, đóng dấu và có hiệu lực thi hành với các bên liên quan. Bên không thực hiện nghĩa vụ có thể bị bên còn lại yêu cầu Tòa án giải quyết, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

2. Hình thức của Hợp đồng

Theo Điều 119, Bộ luật Dân sự 2015:

• Giao dịch dân sự có thể được thể hiện bằng lời nói, văn bản hoặc hành vi cụ thể.
• Trường hợp luật yêu cầu giao dịch phải được thể hiện bằng văn bản có công chứng, chứng thực, thì phải tuân theo quy định đó.

Như vậy, hợp đồng có thể được thể hiện bằng lời nói, hành vi hoặc văn bản. Tuy nhiên, một số loại hợp đồng như chuyển nhượng bất động sản bắt buộc phải có công chứng, chứng thực.

Trường hợp 1: Hợp đồng không bắt buộc công chứng

Nếu hợp đồng của bạn không thuộc loại phải công chứng, chứng thực, thì chỉ cần tuân thủ các điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự tại Điều 117, Bộ luật Dân sự 2015:

• Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự;
• Chủ thể tham gia giao dịch tự nguyện;
• Mục đích và nội dung không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

Khi đó, hợp đồng của bạn sẽ có giá trị pháp lý và có thể được dùng để khởi kiện nếu bên cá nhân không thanh toán theo thỏa thuận.

Trường hợp 2: Hợp đồng bắt buộc có công chứng, chứng thực

Theo Điều 129, Bộ luật Dân sự 2015, nếu hợp đồng không tuân thủ quy định về hình thức:

• Giao dịch sẽ vẫn có hiệu lực nếu bên vi phạm đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ trong hợp đồng.
• Trong trường hợp chưa thực hiện được hai phần ba nghĩa vụ, hợp đồng có thể bị coi là vô hiệu và các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.

3. Hồ sơ yêu cầu công chứng

Nếu cần công chứng, công ty bạn cần chuẩn bị:

• Phiếu yêu cầu công chứng;
• Dự thảo hợp đồng;
• Bản sao giấy tờ tùy thân và các giấy tờ liên quan đến tài sản (nếu có).

4. Hiệu lực của Hợp đồng

Theo Điều 401, Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng có hiệu lực từ thời điểm giao kết trừ khi có thỏa thuận khác. Hợp đồng đã công chứng có hiệu lực từ thời điểm công chứng. Nếu không có công chứng, thời điểm hiệu lực là khi các bên ký kết.

Kết luận:
Trường hợp hợp đồng của bạn không yêu cầu công chứng, chứng thực và đáp ứng đủ điều kiện tại Điều 117, bạn vẫn có quyền khởi kiện nếu bên cá nhân không thanh toán. Trường hợp phải công chứng nhưng hợp đồng chưa tuân thủ, hợp đồng vẫn có thể được Tòa án công nhận nếu một trong các bên đã hoàn thành trên hai phần ba nghĩa vụ.