Làm sao để biết giao dịch dân sự của người chưa thành niên có bị vô hiệu hay không?

Tuy nhiên, các quy định pháp luật luôn đảm bảo bảo vệ quyền lợi của nhóm trẻ vị thành niên dưới 18 tuổi này. Vậy khi nào các giao dịch dân sự của người chưa thành niên bị coi là vô hiệu, không có hiệu lực theo quy định pháp luật?

Giao dịch dân sự bao gồm các hành vi pháp lý đơn phương hoặc hợp đồng, tạo ra, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ trong lĩnh vực dân sự. Đặc điểm chính của giao dịch dân sự là khả năng ảnh hưởng đến quan hệ pháp luật và phát sinh các quyền nghĩa vụ mới.

1. Người chưa thành niên và khả năng giao dịch dân sự

Theo khoản 1 Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015, người chưa thành niên là cá nhân chưa đủ 18 tuổi. Vì vậy, khả năng giao dịch của nhóm đối tượng này bị hạn chế và phụ thuộc vào sự đồng ý của người đại diện hợp pháp (thường là cha mẹ hoặc người giám hộ) nhằm đảm bảo quyền lợi của họ và duy trì trật tự pháp luật.

2. Giao dịch dân sự của người chưa thành niên có bị vô hiệu?

Điều 125 Bộ luật Dân sự 2015 quy định, nếu giao dịch dân sự của người chưa thành niên được thực hiện mà không có sự đồng ý của người đại diện hợp pháp, Tòa án có quyền tuyên bố giao dịch này vô hiệu nếu có yêu cầu từ người đại diện hợp pháp. Các trường hợp ngoại lệ bao gồm:

• Giao dịch nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu hàng ngày: Giao dịch của người chưa đủ 6 tuổi hoặc người mất năng lực hành vi dân sự, nếu đáp ứng nhu cầu hàng ngày (như mua thực phẩm, đồ dùng thiết yếu) sẽ không bị vô hiệu.
• Giao dịch chỉ phát sinh quyền lợi hoặc miễn nghĩa vụ: Những giao dịch này không gây rủi ro, chỉ mang lại quyền lợi hoặc miễn nghĩa vụ cho người chưa thành niên và được xem là có lợi cho họ.
• Giao dịch được thừa nhận sau khi đủ tuổi hoặc khôi phục năng lực hành vi dân sự: Nếu người chưa thành niên thừa nhận giao dịch sau khi đủ tuổi, thì giao dịch đó vẫn có hiệu lực.

Pháp luật Việt Nam quy định rõ chỉ người đại diện hợp pháp của người chưa thành niên mới có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch vô hiệu. Các tổ chức và cá nhân giao dịch với người chưa thành niên cần đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật để tránh rủi ro.

3. Giao dịch của người chưa đủ 6 tuổi

Theo khoản 2 Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự của người chưa đủ 6 tuổi chỉ có thể được xác lập và thực hiện bởi người đại diện theo pháp luật. Điều này bảo vệ quyền lợi hợp pháp của trẻ em, đảm bảo mọi giao dịch được thực hiện hợp pháp và phù hợp với lợi ích của trẻ. Những giao dịch phục vụ nhu cầu thiết yếu hàng ngày sẽ không bị vô hiệu, thể hiện sự linh hoạt và nhân văn của pháp luật đối với quyền lợi của trẻ em.

4. Giao dịch của người từ 6 đến 15 tuổi

Khoản 3 Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015 cho phép người từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi tự mình thực hiện các giao dịch nhỏ phục vụ nhu cầu hàng ngày. Điều này giúp trẻ tự lập và phát triển khả năng trách nhiệm cá nhân. Tuy nhiên, các giao dịch phức tạp hoặc liên quan đến tài sản lớn vẫn yêu cầu sự đồng ý của người đại diện.

Quy định này nhằm tôn trọng quyền tự quyết của trẻ em trong các vấn đề nhỏ và tạo điều kiện để các em học hỏi và phát triển trách nhiệm trong môi trường pháp lý an toàn.

5. Giao dịch của người từ 15 đến 18 tuổi

Theo khoản 4 Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015, người từ đủ 15 đến chưa đủ 18 tuổi có quyền thực hiện giao dịch dân sự đơn giản. Tuy nhiên, với các giao dịch phức tạp hoặc liên quan đến tài sản lớn, cần có sự đồng ý của người đại diện hợp pháp để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của họ.

Những quy định này đảm bảo thanh thiếu niên có thể tham gia vào các giao dịch dân sự nhưng vẫn được bảo vệ trước rủi ro. Bằng việc tham gia vào các giao dịch, thanh thiếu niên có thể phát triển kỹ năng tài chính và tự chịu trách nhiệm, hướng đến sự trưởng thành và hòa nhập vào xã hội.

6. Kết luận

Các quy định pháp luật về giao dịch dân sự của người chưa thành niên tại Việt Nam vừa bảo vệ quyền lợi của người chưa thành niên vừa đảm bảo sự ổn định pháp lý trong các giao dịch. Việc tuân thủ quy định không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của người chưa thành niên mà còn giúp đảm bảo tính hợp pháp và an toàn cho các giao dịch dân sự.