Doanh Nghiệp Bảo Hiểm Và Bên Mua Bảo Hiểm Có Những Quyền Và Nghĩa Vụ Gì?

Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm dựa trên Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022, đồng thời giải thích những hậu quả pháp lý khi vi phạm nghĩa vụ cung cấp thông tin trong quá trình thực hiện hợp đồng.

1. Quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp bảo hiểm

Doanh nghiệp bảo hiểm đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp các dịch vụ bảo hiểm cho khách hàng, đồng thời phải tuân thủ những nghĩa vụ pháp lý để bảo vệ quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.

1.1. Quyền của doanh nghiệp bảo hiểm

Theo quy định của Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022, doanh nghiệp bảo hiểm có các quyền sau đây:

• Thu phí bảo hiểm: Doanh nghiệp có quyền thu phí bảo hiểm theo đúng thỏa thuận được ghi rõ trong hợp đồng bảo hiểm.
• Yêu cầu cung cấp thông tin: Doanh nghiệp được quyền yêu cầu bên mua bảo hiểm cung cấp đầy đủ, trung thực các thông tin liên quan để giao kết và thực hiện hợp đồng.
• Hủy bỏ hoặc chấm dứt hợp đồng: Trong các trường hợp vi phạm hoặc không tuân thủ quy định pháp luật, doanh nghiệp bảo hiểm có quyền hủy bỏ hợp đồng theo khoản 2 Điều 22 hoặc đơn phương chấm dứt theo Điều 26 của Luật Kinh doanh bảo hiểm.
• Từ chối bồi thường: Doanh nghiệp có thể từ chối bồi thường hoặc chi trả bảo hiểm trong trường hợp không thuộc phạm vi trách nhiệm bảo hiểm hoặc nằm trong danh mục loại trừ trách nhiệm bảo hiểm đã thỏa thuận.
• Yêu cầu biện pháp hạn chế rủi ro: Doanh nghiệp bảo hiểm có quyền yêu cầu khách hàng thực hiện các biện pháp phòng ngừa, hạn chế tổn thất theo quy định pháp luật và thỏa thuận hợp đồng.
• Đòi bồi hoàn: Khi đã chi trả bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm có quyền yêu cầu bên thứ ba bồi hoàn số tiền thiệt hại trong trường hợp tổn thất do lỗi của bên thứ ba gây ra.
• Quyền khác theo pháp luật: Ngoài các quyền trên, doanh nghiệp bảo hiểm còn được hưởng các quyền lợi khác theo quy định pháp luật hiện hành.

1.2. Nghĩa vụ của doanh nghiệp bảo hiểm

Bên cạnh các quyền, doanh nghiệp bảo hiểm cũng có những nghĩa vụ quan trọng nhằm bảo đảm sự minh bạch và bảo vệ quyền lợi cho khách hàng.

• Cung cấp tài liệu liên quan: Doanh nghiệp phải cung cấp cho khách hàng các tài liệu như mẫu yêu cầu bảo hiểm, bảng câu hỏi về rủi ro, điều kiện bảo hiểm và các điều khoản.
• Giải thích quyền và nghĩa vụ: Doanh nghiệp phải giải thích rõ ràng quyền lợi, nghĩa vụ, cũng như các điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm trước khi khách hàng ký kết hợp đồng.
• Cung cấp bằng chứng giao kết: Doanh nghiệp có trách nhiệm cung cấp hợp đồng, giấy chứng nhận bảo hiểm hoặc các hình thức tương đương theo quy định pháp luật.
• Bồi thường nhanh chóng và hợp lý: Trong trường hợp xảy ra sự kiện bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm phải thực hiện bồi thường đúng hạn và đúng quy định pháp luật.
• Bảo vệ thông tin khách hàng: Doanh nghiệp bảo hiểm phải giữ bí mật thông tin cá nhân của khách hàng, chỉ cung cấp khi được sự đồng ý hoặc yêu cầu bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
• Thực hiện nghĩa vụ khác: Ngoài các nghĩa vụ nêu trên, doanh nghiệp còn phải thực hiện đầy đủ các trách nhiệm khác theo quy định pháp luật hiện hành.

2. Quyền và nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm

Bên mua bảo hiểm, với tư cách là khách hàng, cũng được pháp luật bảo vệ với các quyền và nghĩa vụ rõ ràng.

2.1. Quyền của bên mua bảo hiểm

Theo Điều 21 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022, bên mua bảo hiểm có các quyền lợi sau đây:

• Tự do lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm: Bên mua bảo hiểm có quyền tự chọn doanh nghiệp bảo hiểm hoặc chi nhánh bảo hiểm nước ngoài để ký hợp đồng.
• Yêu cầu cung cấp thông tin: Bên mua có quyền yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm cung cấp các tài liệu và giải thích rõ về điều kiện, điều khoản bảo hiểm.
• Nhận bằng chứng hợp đồng: Bên mua có quyền nhận các bằng chứng giao kết hợp đồng như giấy chứng nhận hoặc hợp đồng bảo hiểm.
• Hủy bỏ hợp đồng: Khách hàng có quyền hủy bỏ hoặc chấm dứt hợp đồng theo các điều khoản luật định.
• Yêu cầu bồi thường: Trong trường hợp xảy ra sự kiện bảo hiểm, bên mua có quyền yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm bồi thường hoặc chi trả tiền bảo hiểm.
• Chuyển giao hợp đồng: Theo thỏa thuận trong hợp đồng hoặc quy định pháp luật, bên mua có thể chuyển giao hợp đồng bảo hiểm.

2.2. Nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm

Bên mua bảo hiểm phải thực hiện các nghĩa vụ sau:

• Cung cấp thông tin trung thực: Khách hàng cần cung cấp đầy đủ thông tin về đối tượng bảo hiểm để giúp doanh nghiệp đánh giá rủi ro.
• Đọc và hiểu hợp đồng: Bên mua phải đảm bảo đã đọc và hiểu rõ các điều kiện, điều khoản bảo hiểm trước khi ký kết.
• Thanh toán phí bảo hiểm đúng hạn: Bên mua có nghĩa vụ thanh toán phí bảo hiểm theo thỏa thuận.
• Thông báo rủi ro: Khi có thay đổi về rủi ro, khách hàng cần thông báo cho doanh nghiệp bảo hiểm để điều chỉnh hợp đồng nếu cần.
• Hỗ trợ xử lý bồi thường: Trong trường hợp xảy ra tổn thất, bên mua phải hợp tác với doanh nghiệp bảo hiểm để giải quyết bồi thường.
• Tuân thủ pháp luật: Bên mua phải thực hiện các biện pháp đề phòng tổn thất và tuân thủ các quy định pháp luật khác liên quan.

3. Hậu quả pháp lý khi vi phạm nghĩa vụ cung cấp thông tin

Việc vi phạm nghĩa vụ cung cấp thông tin có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến quyền lợi của cả hai bên.

Trường hợp bên mua bảo hiểm vi phạm

• Hủy hợp đồng: Doanh nghiệp bảo hiểm có quyền hủy hợp đồng nếu bên mua cố ý cung cấp thông tin sai sự thật.
• Không chi trả bồi thường: Trong trường hợp này, doanh nghiệp bảo hiểm không phải chi trả bồi thường nhưng phải hoàn trả phí bảo hiểm sau khi trừ chi phí hợp lý.
• Bồi thường thiệt hại: Nếu gây thiệt hại cho doanh nghiệp bảo hiểm, bên mua phải chịu trách nhiệm bồi thường.

Trường hợp doanh nghiệp bảo hiểm vi phạm

• Hoàn trả phí bảo hiểm: Nếu doanh nghiệp không tuân thủ nghĩa vụ cung cấp thông tin hoặc cung cấp thông tin sai lệch, khách hàng có quyền hủy hợp đồng và yêu cầu hoàn trả phí bảo hiểm.
• Bồi thường thiệt hại: Doanh nghiệp bảo hiểm phải bồi thường thiệt hại phát sinh nếu có.

Kết luận

Việc tuân thủ đầy đủ quyền và nghĩa vụ của cả doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm là điều kiện tiên quyết để bảo đảm quyền lợi và trách nhiệm của hai bên. Đồng thời, điều này cũng giúp giảm thiểu tranh chấp trong quá trình thực hiện hợp đồng. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích và rõ ràng về vấn đề này. Nếu cần thêm thông tin, hãy liên hệ với các chuyên gia pháp lý để được tư vấn chi tiết.