Hành vi vi phạm về hạn ngạch, giấy phép xuất khẩu, giấy phép nhập khẩu hàng hóa bị xử phạt như thế nào?

Để kiểm soát việc giao dịch hàng hóa quốc tế, Việt Nam đã áp dụng các biện pháp hạn ngạch thuế quan, nhằm quản lý số lượng, khối lượng, trị giá hàng hóa xuất nhập khẩu. Điều này được quy định rõ ràng trong Luật Quản lý ngoại thương và các văn bản hướng dẫn chi tiết. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về hạn ngạch thuế quan xuất khẩu và nhập khẩu, các quy định áp dụng biện pháp này cũng như mức phạt hành chính đối với hành vi vi phạm liên quan.

1. Quy định pháp luật về hạn ngạch thuế quan

1.1. Hạn ngạch thuế quan là gì?

Hạn ngạch thuế quan là biện pháp kiểm soát việc xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa, qua đó, cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định số lượng, khối lượng, trị giá của hàng hóa được phép xuất khẩu hoặc nhập khẩu với mức thuế suất cụ thể. Cụ thể:

• Hạn ngạch thuế quan xuất khẩu là biện pháp áp dụng để xác định số lượng, khối lượng hoặc trị giá của hàng hóa xuất khẩu, đi kèm với mức thuế suất cụ thể.
• Hạn ngạch thuế quan nhập khẩu là biện pháp áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu, quy định số lượng, khối lượng hoặc trị giá được nhập khẩu với thuế suất ưu đãi hơn so với mức thuế suất thông thường ngoài hạn ngạch.

1.2. Quy định về áp dụng biện pháp hạn ngạch thuế quan xuất khẩu và nhập khẩu

Việc áp dụng biện pháp hạn ngạch thuế quan xuất khẩu và nhập khẩu được quy định tại Điều 21 Luật Quản lý ngoại thương năm 2017. Cụ thể:

• Áp dụng theo điều ước quốc tế: Việt Nam thực hiện các biện pháp hạn ngạch thuế quan khi tham gia các điều ước quốc tế, bao gồm các hiệp định thương mại tự do hoặc các cam kết quốc tế.
• Không áp dụng hạn ngạch đối với hàng hóa sản xuất, gia công xuất khẩu: Số lượng, khối lượng và trị giá của hàng hóa nhập khẩu dùng để sản xuất, gia công hàng xuất khẩu sẽ không chịu hạn ngạch thuế quan.
• Công khai, minh bạch: Việc áp dụng hạn ngạch thuế quan phải đảm bảo tính công khai, minh bạch về số lượng, khối lượng, trị giá của hàng hóa. Đồng thời, phương thức phân giao hạn ngạch cũng phải rõ ràng và khách quan.

2. Giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu là gì?

Giấy phép xuất khẩu và nhập khẩu là một tài liệu pháp lý chứng nhận hàng hóa được phép xuất khẩu hoặc nhập khẩu qua biên giới quốc gia. Để xin cấp giấy phép xuất khẩu hoặc nhập khẩu, các doanh nghiệp cần tuân thủ đầy đủ các quy định và thủ tục mà pháp luật yêu cầu.

2.1. Trình tự, thủ tục cấp giấy phép nhập khẩu

• Thành phần hồ sơ:

  • Văn bản đề nghị cấp giấy phép của thương nhân.
  • Giấy chứng nhận đầu tư hoặc giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.
  • Các tài liệu khác theo quy định của pháp luật.

• Nơi nộp hồ sơ: Các bộ, cơ quan ngang bộ có thẩm quyền cấp giấy phép.

• Thời gian giải quyết: Trong thời gian tối đa 10 ngày làm việc kể từ khi nhận được hồ sơ hợp lệ.

2.2. Hồ sơ, thủ tục xin giấy phép xuất khẩu

Hồ sơ xin cấp giấy phép xuất khẩu theo quy định tại Nghị định 98/2020/NĐ-CP bao gồm:

• Hồ sơ cấp giấy phép:

  • Văn bản đề nghị cấp giấy phép từ thương nhân.
  • Giấy chứng nhận đầu tư hoặc giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.
  • Các giấy tờ khác theo yêu cầu của pháp luật.

• Quy trình thủ tục:

  • Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ.
  • Nộp hồ sơ tại các cơ quan có thẩm quyền (trực tiếp, qua bưu điện, hoặc trực tuyến nếu có).
  • Cơ quan thẩm quyền xem xét hồ sơ trong tối đa 10 ngày làm việc và trả kết quả.

3. Mức phạt hành chính đối với hành vi vi phạm về hạn ngạch, giấy phép xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa

3.1. Hình thức phạt chính

Các hành vi vi phạm quy định về hạn ngạch thuế quan, giấy phép xuất khẩu và nhập khẩu sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại Nghị định 98/2020/NĐ-CP. Cụ thể:

• Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi tự ý sửa đổi, tẩy xóa hoặc thay đổi nội dung hạn ngạch, giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu.
• Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng giấy phép hoặc hạn ngạch một cách trái phép.
• Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 70.000.000 đồng đối với hành vi xuất khẩu hoặc nhập khẩu hàng hóa mà không có giấy phép hoặc hạn ngạch, tùy thuộc vào giá trị của hàng hóa vi phạm:
  • Hàng hóa vi phạm dưới 20 triệu đồng: Phạt từ 5 triệu đến 10 triệu đồng.
  • Hàng hóa vi phạm từ 20 triệu đến dưới 50 triệu đồng: Phạt từ 10 triệu đến 20 triệu đồng.
  • Hàng hóa vi phạm từ 50 triệu đến dưới 100 triệu đồng: Phạt từ 20 triệu đến 30 triệu đồng.
  • Hàng hóa vi phạm trên 100 triệu đồng: Phạt từ 50 triệu đến 70 triệu đồng.

3.2. Hình thức xử phạt bổ sung

Ngoài việc phạt tiền, các hành vi vi phạm có thể bị xử lý bằng các biện pháp bổ sung như:

• Tịch thu tang vật vi phạm đối với hành vi sửa chữa, bổ sung hoặc thay đổi nội dung giấy phép xuất nhập khẩu.
• Tước quyền sử dụng giấy phép từ 3 tháng đến 6 tháng đối với hành vi sử dụng trái phép giấy phép xuất nhập khẩu hoặc hạn ngạch trong trường hợp vi phạm nhiều lần hoặc tái phạm.

4. Kết luận

Quy định về hạn ngạch thuế quan xuất khẩu và nhập khẩu là một phần quan trọng trong công tác quản lý ngoại thương của Việt Nam. Doanh nghiệp cần hiểu rõ các quy định này để tuân thủ pháp luật, tránh vi phạm và chịu các hình thức xử phạt hành chính. Nếu gặp khó khăn trong việc xin cấp giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu hay tuân thủ các quy định về hạn ngạch, việc tham khảo ý kiến của luật sư chuyên ngành là rất cần thiết để đảm bảo mọi thủ tục được thực hiện đúng quy định.