Khi xử lý kỷ luật sa thải người lao động cần lưu ý những gì?

1. Quy Định Pháp Luật Về Xử Lý Kỷ Luật Sa Thải

Theo Điều 124 Bộ Luật Lao động 2019, các hình thức xử lý kỷ luật lao động bao gồm bốn mức độ khác nhau tùy thuộc vào hành vi vi phạm của người lao động:

• Khiển trách: Áp dụng đối với các vi phạm nhỏ, không gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động chung.
• Kéo dài thời hạn nâng lương (tối đa 6 tháng): Là hình thức cảnh cáo nặng hơn khiển trách, thường áp dụng với những vi phạm chưa đủ nghiêm trọng để cách chức.
• Cách chức: Dành cho người giữ chức vụ có sai phạm nghiêm trọng, không còn đủ điều kiện tiếp tục vị trí công tác.
• Sa thải: Hình thức nghiêm khắc nhất, áp dụng với hành vi vi phạm đặc biệt nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến doanh nghiệp hoặc vi phạm pháp luật rõ ràng.

Khi người lao động bị sa thải, hợp đồng lao động sẽ chấm dứt theo Khoản 8, Điều 34 Bộ Luật Lao động 2019. Điều này đồng nghĩa với việc người lao động mất tất cả quyền lợi liên quan kể từ thời điểm quyết định sa thải có hiệu lực.

- Ý Nghĩa Và Hậu Quả Của Sa Thải

Sa thải không chỉ đơn thuần là biện pháp xử lý nội bộ mà còn là quyết định chấm dứt quan hệ lao động, mang lại hậu quả nghiêm trọng cho người lao động, bao gồm việc mất thu nhập, không được hưởng các chế độ bảo hiểm và có thể ảnh hưởng đến cơ hội việc làm trong tương lai.

2. Các Trường Hợp Áp Dụng Kỷ Luật Sa Thải

Căn cứ Điều 125 Bộ Luật Lao động 2019, người sử dụng lao động có thể áp dụng hình thức sa thải khi người lao động có các hành vi vi phạm nghiêm trọng sau:

(1) Vi phạm nghiêm trọng về đạo đức và pháp luật:

• Trộm cắp, tham ô, hoặc các hành vi vi phạm pháp luật như:
  • Đánh bạc.
  • Cố ý gây thương tích.
  • Sử dụng ma túy tại nơi làm việc.

(2) Vi phạm bảo mật thông tin:

• Tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ của doanh nghiệp.
• Xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản, lợi ích doanh nghiệp.

(3) Quấy rối tình dục tại nơi làm việc:

Hành vi này được coi là vi phạm nghiêm trọng và có thể dẫn đến việc chấm dứt hợp đồng ngay lập tức.

(4) Tái phạm trong thời gian còn hiệu lực kỷ luật:

Người lao động tái phạm trong khi quyết định kỷ luật cũ vẫn còn hiệu lực sẽ bị xử lý kỷ luật nặng hơn, bao gồm cả hình thức sa thải.

(5) Tự ý bỏ việc không lý do chính đáng:

• Người lao động tự ý bỏ việc 5 ngày cộng dồn trong 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong 365 ngày mà không có lý do chính đáng cũng sẽ bị sa thải.
• Lý do chính đáng bao gồm các trường hợp như thiên tai, hỏa hoạn hoặc có xác nhận từ cơ sở y tế.

3. Các Trường Hợp Không Được Sa Thải Người Lao Động

Theo Khoản 3, Điều 137 Bộ Luật Lao động 2019, người sử dụng lao động không được phép sa thải người lao động trong các trường hợp sau:

(1) Tình trạng cá nhân đặc biệt:

• Người lao động đang mang thai.
• Nghỉ thai sản hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
• Người lao động đang nghỉ ốm đau hoặc điều dưỡng.

Việc sa thải người lao động trong các trường hợp này sẽ bị coi là vi phạm pháp luật lao động và có thể bị xử lý theo quy định.

(2) Người lao động đang bị tạm giữ, tạm giam:

Người lao động chưa có phán quyết chính thức của cơ quan chức năng không thể bị xử lý kỷ luật sa thải.

(3) Người lao động đang mắc bệnh:

• Người lao động mắc bệnh tâm thần hoặc các bệnh làm mất khả năng nhận thức, điều khiển hành vi cũng không thể bị xử lý kỷ luật trong thời gian này.

4. Quy Trình Xử Lý Kỷ Luật Sa Thải Đúng Pháp Luật

Để đảm bảo tính pháp lý và công bằng, người sử dụng lao động cần tuân thủ quy trình sau:

(1) Thông báo vi phạm:

• Người sử dụng lao động phải thông báo bằng văn bản về hành vi vi phạm của người lao động.

(2) Tổ chức họp kỷ luật:

• Phải có sự tham gia của đại diện công đoàn cơ sở và người lao động hoặc người đại diện theo ủy quyền.

(3) Ra quyết định kỷ luật:

• Quyết định sa thải cần được lập thành văn bản và gửi đến người lao động.

5. Các Hậu Quả Khi Vi Phạm Quy Định Sa Thải

Nếu doanh nghiệp sa thải người lao động trái pháp luật, họ có thể đối mặt với các hậu quả như:

• Bồi thường thiệt hại cho người lao động.
• Khôi phục quyền lợi cho người lao động, bao gồm trả lương và các khoản phúc lợi liên quan.
• Xử phạt hành chính theo quy định của cơ quan chức năng.

6. Kết Luận

Xử lý kỷ luật sa thải người lao động là biện pháp cuối cùng, chỉ được áp dụng khi người lao động có hành vi vi phạm nghiêm trọng. Người sử dụng lao động cần tuân thủ đúng quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi cho cả hai bên và tránh các rủi ro pháp lý không đáng có. Việc thực hiện đúng quy trình sẽ giúp doanh nghiệp bảo vệ lợi ích của mình và tạo ra môi trường làm việc công bằng, minh bạch.