Những bản án, quyết định nào được thi hành trong thi hành án hình sự?

1. Căn cứ pháp lý quy định các bản án, quyết định được thi hành theo thủ tục thi hành án hình sự

Việc thi hành các bản án, quyết định của Tòa án nhân dân theo thủ tục thi hành án hình sự dựa trên nhiều văn bản pháp luật, bao gồm:

• Hiến pháp năm 2015, Điều 106: Quy định rõ rằng bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật phải được các cơ quan, tổ chức và cá nhân tôn trọng và nghiêm chỉnh chấp hành.
• Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, Điều 28: Đảm bảo hiệu lực của bản án, quyết định của Tòa án. Tại đây, quy định rằng tất cả các tổ chức, cá nhân liên quan đều phải nghiêm túc thực hiện yêu cầu của các cơ quan thi hành án đối với các bản án, quyết định có hiệu lực.
• Luật Thi hành án Hình sự năm 2019, Điều 2: Là căn cứ pháp lý cụ thể quy định rõ ràng các loại bản án, quyết định nào sẽ được thi hành theo thủ tục thi hành án hình sự.

2. Các bản án, quyết định được thi hành theo thủ tục thi hành án hình sự

Luật Thi hành án hình sự năm 2019 quy định cụ thể những loại bản án, quyết định sẽ được thi hành theo thủ tục hình sự, bao gồm:

• Bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật: Bao gồm các bản án, quyết định đã được Tòa án đưa ra quyết định thi hành.
• Bản án, quyết định thi hành ngay: Áp dụng ngay theo Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 hoặc từ ngày bản án có hiệu lực theo Bộ luật Hình sự 2015.
• Quyết định về chuyển giao tù nhân: Quyết định của Tòa án Việt Nam về việc nhận hoặc chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù.
• Các biện pháp tư pháp bắt buộc: Áp dụng biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng, bắt buộc chữa bệnh, hoặc các biện pháp khôi phục tình trạng ban đầu đối với pháp nhân thương mại do cơ quan thi hành án hình sự quản lý.

3. Khi nào bản án hình sự có hiệu lực pháp luật?

Bản án hình sự sẽ có hiệu lực pháp luật trong các trường hợp sau:

• Bản án sơ thẩm không bị kháng cáo, kháng nghị: Theo Điều 343 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, bản án, quyết định sơ thẩm của Tòa án không bị kháng cáo, kháng nghị thì có hiệu lực từ ngày hết hạn kháng cáo, kháng nghị.
• Bản án phúc thẩm: Có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án. Quyết định phúc thẩm có hiệu lực ngay sau khi ra quyết định.
• Quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm: Theo Điều 395, khoản 1, Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm có hiệu lực pháp luật từ ngày ra quyết định.

4. Các trường hợp bản án, quyết định của Tòa án chưa có hiệu lực nhưng được thi hành ngay

Theo quy định tại Điều 363 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, trong một số trường hợp đặc biệt, bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật nhưng được thi hành ngay nhằm đảm bảo quyền lợi của bị cáo, như:

• Tạm giam và miễn trách nhiệm hình sự: Bản án hoặc quyết định đình chỉ vụ án, miễn trách nhiệm hình sự, miễn phạt tù được thi hành ngay, ngay cả khi bản án đó có thể bị kháng cáo hoặc kháng nghị.
• Hình phạt cảnh cáo: Được thi hành ngay tại phiên tòa.

5. Quyết định của Tòa án Việt Nam về tiếp nhận, chuyển giao tù nhân

Theo Điều 6, Thông tư liên tịch số 01/2013/TTLT-BCA-BTP-BNG-VKSNDTC-TANDTC, các điều kiện để tiếp nhận hoặc chuyển giao người đang thi hành án phạt tù bao gồm:

• Là công dân Việt Nam và có nơi thường trú tại Việt Nam.
• Hành vi phạm tội cấu thành tội phạm theo luật Việt Nam.
• Đồng ý của nước tiếp nhận hoặc của người bị kết án (trong một số trường hợp đặc biệt).

Quyết định chuyển giao có hiệu lực bao gồm quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm không bị kháng cáo, kháng nghị và quyết định của Tòa án cấp phúc thẩm.

6. Bản án, quyết định áp dụng biện pháp tư pháp

Theo Điều 2, Khoản 4 Luật Thi hành án hình sự 2019, các bản án áp dụng biện pháp tư pháp có thể bao gồm:

• Biện pháp bắt buộc chữa bệnh: Đối với người có hành vi nguy hiểm hoặc người đang chấp hành án mắc bệnh.
• Biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng: Đối với đối tượng dưới 18 tuổi phạm tội.
• Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu hoặc ngăn ngừa hậu quả: Đối với pháp nhân thương mại theo thẩm quyền của cơ quan thi hành án hình sự.

Nhìn chung, các bản án, quyết định hình sự có hiệu lực sẽ được cơ quan thi hành án thực thi chặt chẽ nhằm đảm bảo công lý và trật tự pháp luật. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các căn cứ pháp lý, quy trình và điều kiện liên quan đến việc thi hành án hình sự tại Việt Nam.