Tư vấn trường hợp phòng đăng ký kinh doanh từ chối hồ sơ thành lập doanh nghiệp do đăng ký ngành nghề dịch vụ karaoke ?

- Tình huống chi tiết:

Tháng 10/2016, ông Cao Võ Trung Tấn, cư trú tại Phường Thành Hiệp, TP. Đất Thủ, tỉnh Sơn Nam, đã đến Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Sơn Nam để nộp hồ sơ đăng ký thành lập hộ kinh doanh với tên gọi "Hộ kinh doanh Làng Việt", đăng ký ngành nghề kinh doanh là nhà hàng ăn uống và dịch vụ karaoke. Tuy nhiên, hồ sơ đăng ký của ông Tấn bị Phòng Đăng ký kinh doanh từ chối với lý do ngành nghề dịch vụ karaoke là ngành nghề kinh doanh có điều kiện và theo quy định pháp luật chỉ các doanh nghiệp mới có quyền đăng ký kinh doanh dịch vụ này. Hộ kinh doanh không được phép kinh doanh ngành nghề karaoke.

- Câu hỏi:

• Ý kiến của cán bộ Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Sơn Nam trong trường hợp trên có đúng với quy định pháp luật về doanh nghiệp hiện hành không? Giải thích lý do.

• Anh/chị hãy tư vấn để ông Tấn có thể đăng ký hộ kinh doanh theo đúng trình tự, thủ tục do pháp luật quy định.

• Giả sử sau khi được tư vấn, ông Tấn đã đăng ký thành công hộ kinh doanh với ngành nghề nêu trên và hoạt động hiệu quả. Sau 1 năm hoạt động (tháng 11/2017), ông Tấn muốn mở rộng quy mô kinh doanh bằng cách xin phép mở chi nhánh. Vào vai cán bộ cơ quan nhà nước có thẩm quyền, anh/chị hãy tư vấn về việc hộ kinh doanh của ông Tấn có thể mở chi nhánh không. Nếu có, trình bày trình tự, thủ tục cần thực hiện. Nếu không thể mở chi nhánh, anh/chị hãy đề xuất hướng giải quyết phù hợp để ông Tấn có thể mở rộng quy mô kinh doanh.

• Giả sử cơ quan nhà nước đã cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh cho ông Tấn trái với quy định của pháp luật, anh/chị hãy xác định các hình thức xử lý đối với cán bộ quản lý nhà nước trong tình huống này.

- Trả lời tư vấn chi tiết:

1. Ý kiến của Phòng Đăng ký kinh doanh có đúng với quy định pháp luật về doanh nghiệp không?

Theo quy định hiện hành, dịch vụ karaoke là ngành nghề kinh doanh có điều kiện và chỉ được cấp phép cho các doanh nghiệp thành lập hợp pháp theo Luật Doanh nghiệp. Theo Luật Đầu tư 2014 và Luật Doanh nghiệp 2014 (cùng các quy định liên quan tại thời điểm xảy ra sự việc), dịch vụ karaoke thuộc danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện về an ninh, trật tự, phòng cháy chữa cháy, cách âm, cách nhiệt, và địa điểm kinh doanh phải đáp ứng các tiêu chuẩn cụ thể. Hơn nữa, chỉ các doanh nghiệp mới được phép đăng ký và hoạt động trong các ngành nghề có điều kiện này, trong khi hộ kinh doanh bị giới hạn quyền đăng ký đối với các ngành nghề yêu cầu điều kiện chặt chẽ như dịch vụ karaoke.

Căn cứ vào quy định pháp luật, việc Phòng Đăng ký kinh doanh từ chối hồ sơ của ông Tấn là hợp lý và phù hợp với quy định pháp luật tại thời điểm đó.

2. Tư vấn thủ tục đăng ký hộ kinh doanh hợp pháp cho ông Tấn

Nếu ông Tấn muốn đăng ký hộ kinh doanh nhưng không bao gồm ngành nghề dịch vụ karaoke, thì có thể đăng ký với ngành nghề nhà hàng ăn uống mà không đăng ký dịch vụ karaoke, vì ngành nghề nhà hàng ăn uống không thuộc ngành nghề kinh doanh có điều kiện và được phép đăng ký dưới hình thức hộ kinh doanh. Các bước thực hiện bao gồm:

• Chuẩn bị hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh: Hồ sơ bao gồm:
  • Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh (theo mẫu của cơ quan quản lý);
  • Bản sao giấy tờ chứng thực cá nhân (CMND/CCCD/hộ chiếu) của chủ hộ kinh doanh;
  • Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng hợp pháp địa điểm kinh doanh.
• Nộp hồ sơ: Hồ sơ đăng ký được nộp tại cơ quan Phòng Tài chính - Kế hoạch thuộc UBND cấp huyện nơi ông Tấn dự định đặt địa điểm kinh doanh.
• Thời gian xử lý hồ sơ: Thông thường, sau 3 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Phòng Tài chính - Kế hoạch sẽ cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh. Nếu từ chối cấp, cơ quan phải thông báo rõ lý do và yêu cầu chỉnh sửa, bổ sung hồ sơ nếu cần.

3. Tư vấn về mở rộng quy mô kinh doanh và việc mở chi nhánh cho hộ kinh doanh

Pháp luật hiện hành không cho phép hộ kinh doanh mở chi nhánh hoặc địa điểm kinh doanh khác ngoài trụ sở chính. Do đó, hộ kinh doanh của ông Tấn sẽ không được phép mở chi nhánh. Nếu ông Tấn muốn mở rộng kinh doanh, có thể xem xét các giải pháp sau:

• Chuyển đổi hình thức từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp: Việc này cho phép ông Tấn mở chi nhánh hoặc các địa điểm kinh doanh khác theo đúng quy định của pháp luật. Các bước bao gồm:
  • Lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp, chẳng hạn Công ty TNHH hoặc Công ty cổ phần.
  • Tiến hành thủ tục thành lập doanh nghiệp tại Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư.
• Thủ tục chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp:
  • Ông Tấn sẽ cần giải thể hộ kinh doanh hiện tại, sau đó tiến hành đăng ký doanh nghiệp mới hoặc có thể đăng ký trực tiếp lên doanh nghiệp mà không cần giải thể.
  • Lập hồ sơ thành lập doanh nghiệp bao gồm: Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp, điều lệ công ty, danh sách thành viên (nếu là công ty TNHH 2 thành viên trở lên) và các giấy tờ liên quan khác.

4. Hình thức xử lý khi cán bộ quản lý nhà nước cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh trái quy định

Trong trường hợp cơ quan quản lý nhà nước đã cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh cho hộ kinh doanh của ông Tấn trong khi hồ sơ không đáp ứng điều kiện theo quy định pháp luật, cán bộ quản lý nhà nước trực tiếp thụ lý hồ sơ có thể phải chịu trách nhiệm xử lý theo các hình thức kỷ luật như sau:

• Khiển trách hoặc cảnh cáo: Đối với lỗi vi phạm hành chính hoặc các hành vi sai sót ở mức độ nhẹ, cán bộ quản lý có thể bị cảnh cáo hoặc khiển trách theo quy định của cơ quan quản lý.
• Tạm đình chỉ công tác: Trong trường hợp sai phạm có mức độ nghiêm trọng hơn, cán bộ quản lý có thể bị tạm đình chỉ công tác để điều tra, làm rõ trách nhiệm và mức độ vi phạm.
• Buộc thôi việc: Nếu hành vi vi phạm nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến uy tín cơ quan hoặc có dấu hiệu tiêu cực, cán bộ quản lý có thể bị buộc thôi việc theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
• Bồi thường thiệt hại hoặc xử lý hình sự: Nếu vi phạm của cán bộ quản lý gây ra thiệt hại lớn, hoặc có yếu tố vi phạm pháp luật hình sự, sẽ bị xem xét các hình thức xử lý nghiêm khắc hơn như bồi thường thiệt hại cho tổ chức, cá nhân bị ảnh hưởng hoặc xử lý hình sự theo quy định.

Như vậy, với tình huống cụ thể trên, việc đăng ký kinh doanh dịch vụ karaoke yêu cầu phải đăng ký dưới hình thức doanh nghiệp và đáp ứng các điều kiện nghiêm ngặt theo quy định pháp luật. Việc Phòng Đăng ký kinh doanh từ chối hồ sơ của ông Tấn là đúng, và để mở rộng quy mô kinh doanh, ông Tấn có thể lựa chọn đăng ký thành lập doanh nghiệp.