5.200 đồng/km là mức phí cao tốc do nhà nước đầu tư cao nhất

1. Đường cao tốc do Nhà nước đầu tư là gì?

Đường cao tốc do Nhà nước đầu tư là hệ thống giao thông được xây dựng và phát triển bằng nguồn vốn từ ngân sách nhà nước hoặc quỹ đầu tư công, nhằm mục tiêu kết nối nhanh chóng các khu vực kinh tế, hỗ trợ phát triển xã hội và cải thiện hạ tầng giao thông quốc gia. Những tuyến đường này mang tính chất chiến lược, giúp giảm tải giao thông trên các tuyến đường truyền thống, tối ưu hóa thời gian di chuyển, giảm chi phí vận chuyển và tăng cường an toàn giao thông.

- Những tuyến đường cao tốc do Nhà nước đầu tư có các đặc điểm nổi bật như:

• Thiết kế theo tiêu chuẩn kỹ thuật cao: Với làn xe riêng biệt cho mỗi hướng lưu thông, đường cao tốc không có các giao cắt đồng mức và hạn chế tối đa việc dừng đỗ trên đường.
• Nguồn vốn đầu tư đa dạng: Nguồn vốn cho các dự án này đến từ ngân sách trung ương, địa phương, hoặc các khoản vay ưu đãi từ các tổ chức tài chính quốc tế. Đặc biệt, Việt Nam cũng khuyến khích mô hình đầu tư công kết hợp với đối tác tư nhân (PPP) để đẩy nhanh tiến độ phát triển hạ tầng.
• Mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội: Các tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư thường tập trung vào việc kết nối các khu vực kinh tế trọng điểm và vùng sâu, vùng xa, giảm chi phí logistic và thúc đẩy giao thương.

- Ví dụ về các tuyến cao tốc quan trọng:

• Đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng: Giúp kết nối Hà Nội với cảng Hải Phòng, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương và rút ngắn thời gian di chuyển.
• Đường cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây: Kết nối TP. Hồ Chí Minh với sân bay quốc tế Long Thành, đóng vai trò quan trọng trong hệ thống giao thông phía Nam.

2. Nghị định 130/2024/NĐ-CP: Quy định về mức phí và điều kiện thu phí

Ngày 25/10/2024, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Nghị định 130/2024/NĐ-CP, đưa ra các quy định về việc thu phí trên các tuyến đường cao tốc do Nhà nước đầu tư. Mục tiêu là tạo nguồn thu bền vững cho việc bảo trì và khai thác các tuyến cao tốc, đồng thời đảm bảo sử dụng hiệu quả tài sản công.

2.1. Điều kiện để thu phí

Các tuyến đường cao tốc thuộc sở hữu toàn dân và do Nhà nước quản lý chỉ được phép thu phí khi đáp ứng các điều kiện sau:

• Được đầu tư và xây dựng theo các tiêu chuẩn, quy chuẩn về đường cao tốc.
• Đã hoàn thành bàn giao và đưa vào khai thác theo đúng quy định pháp luật.
• Được phê duyệt đề án khai thác tài sản công theo quy định của pháp luật.

Các tuyến cao tốc đầu tư trước khi Luật Đường bộ năm 2024 có hiệu lực nhưng chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn sẽ phải hoàn thiện trạm thu phí và hệ thống thu phí tự động trước khi được phép thu phí.

2.2. Phân loại và mức phí áp dụng

Theo Nghị định 130, các tuyến cao tốc Nhà nước đầu tư được chia thành hai nhóm chính dựa trên tiêu chuẩn chất lượng:

• Nhóm đạt chuẩn: Các tuyến cao tốc có ít nhất 4 làn xe, làn dừng khẩn cấp liên tục, đạt chuẩn về an toàn và chất lượng. Mức phí từ 900 đồng/km đến 5.200 đồng/km.
• Nhóm chưa đạt chuẩn: Bao gồm các tuyến chưa đáp ứng đủ các yêu cầu kỹ thuật. Mức phí thấp hơn, tùy thuộc vào chất lượng thực tế của tuyến đường.

2.3. Phân loại phương tiện chịu phí

Các phương tiện chịu phí được phân thành 5 nhóm:

• Xe dưới 12 chỗ, xe tải dưới 2 tấn và xe buýt công cộng.
• Xe từ 12 đến 30 chỗ và xe tải từ 2 đến dưới 4 tấn.
• Xe từ 31 chỗ trở lên và xe tải từ 4 đến dưới 10 tấn.
• Xe tải từ 10 đến dưới 18 tấn và xe container dưới 40 feet.
• Xe tải từ 18 tấn trở lên và xe container từ 40 feet trở lên.

2.4. Các trường hợp được miễn phí

Nghị định cũng đưa ra danh sách các trường hợp được miễn phí sử dụng đường cao tốc, nhằm đảm bảo các hoạt động quan trọng không bị gián đoạn vì chi phí. Các trường hợp miễn phí bao gồm:

• Xe cứu thương, xe chữa cháy, xe của lực lượng công an và quốc phòng.
• Xe phục vụ nhiệm vụ quốc phòng, diễn tập hoặc tham gia bảo vệ đê điều trong tình huống khẩn cấp.
• Xe chở thuốc men, thiết bị y tế đến vùng thảm họa, thiên tai và xe vận chuyển hàng thiết yếu đến các khu vực bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh.

3. Ý nghĩa của việc áp dụng Nghị định 130/2024/NĐ-CP

Việc triển khai Nghị định 130 không chỉ tạo nguồn thu cho việc duy trì và phát triển hệ thống giao thông mà còn khuyến khích sự minh bạch, hiệu quả trong quản lý tài sản công. Việc phân loại và áp dụng các mức phí dựa trên tiêu chuẩn chất lượng của từng tuyến cao tốc giúp đảm bảo tính công bằng cho người sử dụng và tạo động lực để nâng cấp, hoàn thiện các tuyến cao tốc trong tương lai.

Kết luận Nghị định 130/2024/NĐ-CP là một bước tiến quan trọng trong việc quản lý và khai thác các tuyến cao tốc tại Việt Nam. Quy định về các mức phí cụ thể không chỉ đáp ứng nhu cầu duy trì, bảo trì hệ thống giao thông mà còn đảm bảo sử dụng hợp lý tài sản công. Trong bối cảnh hệ thống cao tốc ngày càng phát triển, quy định này sẽ giúp tối ưu hóa việc khai thác các tuyến đường, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế và xã hội cho các vùng miền trên cả nước.