Bảo hộ lao động và các quy định về chế độ bảo hộ lao động?

1. Khái niệm về bảo hộ lao động

• Theo nghĩa rộng:
  Bảo hộ lao động bao gồm tổng hợp các biện pháp pháp lý, kỹ thuật, tổ chức, bảo vệ môi trường và các biện pháp khác nhằm phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro trong quá trình lao động. Mục tiêu là cải thiện điều kiện làm việc, bảo vệ sức khỏe và đảm bảo an toàn cho người lao động.

• Theo nghĩa hẹp:
  Đây là những biện pháp cụ thể nhằm đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động và bảo vệ sức khỏe người lao động trực tiếp trong công việc.

Tùy vào từng ngữ cảnh, bảo hộ lao động có thể được hiểu theo nghĩa rộng hoặc hẹp. Trong các văn bản quốc tế, thuật ngữ này thường được diễn đạt bằng các cụm từ như “an toàn lao động”, “vệ sinh lao động”, hoặc “bảo vệ người lao động trước rủi ro nghề nghiệp”. Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) cũng đưa ra các công ước liên quan đến bảo hộ lao động như Công ước số 155 (1981) và Công ước số 148 (1977).

Tại Việt Nam, trước khi Bộ luật Lao động 1994 ra đời, bảo hộ lao động bao gồm các quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, và các biện pháp bảo vệ người lao động. Từ năm 1994, thuật ngữ “an toàn lao động” và “vệ sinh lao động” dần được sử dụng thay thế trong các văn bản pháp luật.

2. Đối tượng áp dụng Luật An toàn, vệ sinh lao động

Theo Điều 2, Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015, các đối tượng áp dụng bao gồm:

• Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động, người thử việc, học nghề.
• Cán bộ, công chức, viên chức và người thuộc lực lượng vũ trang.
• Người lao động không có hợp đồng lao động.
• Người lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài và lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam.
• Người sử dụng lao động.
• Cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan đến công tác an toàn, vệ sinh lao động.

3. Quyền và nghĩa vụ của người lao động

- Căn cứ Điều 6 Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015:

+ Quyền của người lao động làm việc theo hợp đồng:

• Được làm việc trong môi trường an toàn và vệ sinh.
• Yêu cầu thông tin về yếu tố nguy hiểm, biện pháp phòng tránh tại nơi làm việc.
• Tham gia các khóa đào tạo về an toàn lao động.
• Được đóng bảo hiểm tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp.
• Từ chối công việc hoặc rời khỏi nơi làm việc khi thấy nguy hiểm nghiêm trọng đe dọa tính mạng.

+ Nghĩa vụ của người lao động làm việc theo hợp đồng:

• Tuân thủ các quy định về an toàn, vệ sinh lao động.
• Sử dụng đúng và bảo quản thiết bị bảo vệ cá nhân.
• Báo cáo ngay nguy cơ hoặc tai nạn lao động nếu phát hiện.

+ Quyền và nghĩa vụ của người lao động không theo hợp đồng:

• Được làm việc trong điều kiện an toàn.
• Được tuyên truyền, giáo dục về an toàn lao động.
• Tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện.

4. Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động

- Theo Điều 7 Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015:

+ Quyền của người sử dụng lao động:

• Yêu cầu người lao động tuân thủ các quy định về an toàn lao động.
• Khen thưởng hoặc kỷ luật người lao động liên quan đến việc thực hiện các biện pháp an toàn.
• Khiếu nại, tố cáo hoặc khởi kiện nếu bị xâm phạm quyền lợi.

+ Nghĩa vụ của người sử dụng lao động:

• Xây dựng và thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn lao động.
• Trang bị đầy đủ thiết bị bảo vệ và tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho người lao động.
• Không ép người lao động làm việc trong điều kiện có nguy cơ tai nạn.
• Báo cáo và xử lý kịp thời khi xảy ra tai nạn lao động hoặc sự cố nghiêm trọng.

5. Các hành vi bị nghiêm cấm trong an toàn lao động

Theo Điều 12 Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015:

• Che giấu, báo cáo sai sự thật về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
• Ép buộc người lao động làm việc trong điều kiện không an toàn.
• Gian lận trong việc đóng và hưởng bảo hiểm tai nạn lao động.
• Sử dụng máy móc, thiết bị không đảm bảo an toàn.

6. Kết luận

Bảo hộ lao động không chỉ là trách nhiệm của người sử dụng lao động mà còn là quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động. Việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn và vệ sinh lao động không chỉ bảo vệ sức khỏe, tính mạng con người mà còn đảm bảo hiệu suất công việc và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Các quy định trong Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015 đã đặt nền tảng vững chắc để xây dựng môi trường làm việc an toàn và lành mạnh hơn.