Cán bộ thi hành án dân sự có được tiếp đương sự tại nhà hay không?

Hoạt động thi hành án dân sự (THADS) là quá trình nhằm đảm bảo việc thi hành các bản án và quyết định của tòa án theo một cách thực tế và hiệu quả. Theo quy định của Luật Thi hành án dân sự năm 2014, khi bản án hoặc quyết định có hiệu lực, đương sự có quyền yêu cầu thi hành án thông qua nhiều hình thức như nộp đơn trực tiếp, trình bày bằng lời nói, hoặc gửi đơn qua bưu điện đến cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền. Sau khi nhận được yêu cầu, trong vòng 05 ngày làm việc, cơ quan thi hành án dân sự phải xem xét và phản hồi yêu cầu của đương sự thông qua các văn bản phù hợp như thông báo từ chối hoặc quyết định thi hành án.

Điều 3 Quy chế công tác kiểm sát thi hành án dân sự và thi hành án hành chính, ban hành kèm theo Quyết định số 810/QĐ-VKSTC ngày 20/12/2016 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao (Quy chế số 810), quy định rằng Viện kiểm sát nhân dân có trách nhiệm giám sát việc tuân thủ pháp luật của các cơ quan và cá nhân liên quan đến hoạt động thi hành án dân sự. Vì thế, văn bản xử lý yêu cầu thi hành án của cơ quan thi hành án dân sự cần được gửi đến Viện kiểm sát cùng cấp để thực hiện giám sát pháp luật theo quy định.

1. Có được tiếp đương sự tại nhà hay không?

Theo quy định của Luật Thi hành án dân sự, cán bộ thi hành án dân sự có thể tiếp đương sự tại nhà trong một số trường hợp nhất định. Tuy nhiên, việc này phải đáp ứng một số điều kiện và yêu cầu cụ thể:

• Yêu cầu từ phía đương sự: Khi đương sự có yêu cầu hoặc đề nghị, cán bộ thi hành án dân sự có thể tiếp đương sự tại nhà nhằm thu thập thông tin, chứng cứ, hoặc tiến hành các thủ tục liên quan đến thi hành án.
• Trường hợp cần thiết: Nếu đương sự gặp các trở ngại như ốm đau, hạn chế về di chuyển, hoặc có lý do chính đáng khác, cơ quan thi hành án có thể xem xét quyết định tiếp đương sự tại nhà để đảm bảo quyền lợi của đương sự.

Cần lưu ý rằng, việc tiếp đương sự tại nhà phải được thực hiện trong khuôn khổ pháp luật và chịu sự giám sát để đảm bảo tính hiệu lực của bản án và quyết định.

2. Kiểm sát quyền yêu cầu thi hành án

Quyền yêu cầu thi hành án là quyền lợi của cả người được thi hành và người phải thi hành án, được quy định tại Hiến pháp năm 2013 và Luật Thi hành án dân sự năm 2014. Khi bản án hoặc quyết định đã có hiệu lực pháp luật, người yêu cầu thi hành án có thể là đương sự trực tiếp hoặc ủy quyền cho người khác thông qua việc nộp đơn yêu cầu thi hành án bằng các hình thức khác nhau. Nếu đương sự là người chưa thành niên hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, quyền này sẽ được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật.

Khi kiểm sát quyền yêu cầu thi hành án, Kiểm sát viên cần kiểm tra bản án hoặc quyết định đã có hiệu lực và xác định người yêu cầu, người được thi hành án, và người phải thi hành án. Nếu người yêu cầu không phải là người được hưởng quyền hoặc lợi ích trong bản án, Kiểm sát viên cần kiểm tra các tài liệu kèm theo như văn bản ủy quyền hoặc giấy tờ chứng minh mối liên hệ pháp lý.

3. Thời hiệu yêu cầu thi hành án

Thời hiệu yêu cầu thi hành án dân sự là cơ sở quan trọng giúp cơ quan thi hành án xem xét và xử lý các yêu cầu từ đương sự. Thời hiệu yêu cầu thi hành án được quy định trong Bộ luật Dân sự năm 2015 và Luật Thi hành án dân sự năm 2014 (điều 30, khoản 1 điều 31) cũng như các văn bản hướng dẫn. Căn cứ vào ngày bản án có hiệu lực và ngày đương sự yêu cầu thi hành án, cơ quan thi hành án sẽ xác định thời hiệu này.

Theo quy định tại Điều 31 Luật Thi hành án dân sự năm 2014, thời điểm yêu cầu thi hành án được xác định dựa trên hình thức yêu cầu của đương sự:

• Gửi qua bưu điện: Thời hiệu tính từ ngày có dấu bưu điện nơi gửi.
• Nộp trực tiếp: Thời hiệu tính từ ngày đương sự nộp đơn tại cơ quan thi hành án dân sự.
• Trình bày trực tiếp: Thời hiệu tính từ ngày đương sự trình bày tại cơ quan thi hành án dân sự.

Trong quá trình kiểm sát, Kiểm sát viên cần xem xét kỹ thời hiệu yêu cầu thi hành án để đảm bảo việc thực thi đúng quy định và tránh các sai sót. Một số vi phạm thường gặp bao gồm không vào sổ ngay khi nhận đơn hoặc tiếp nhận đơn yêu cầu khi đã hết thời hiệu. Những vi phạm này có thể dẫn đến việc xâm phạm quyền lợi của đương sự hoặc làm ảnh hưởng đến công bằng trong thi hành án. Kiểm sát viên có trách nhiệm kiểm tra và đưa ra biện pháp khắc phục để bảo đảm quy trình thi hành án được thực hiện đúng pháp luật.