Cần làm gì khi bị người khác bêu rếu, nói xấu, xúc phạm trên Facebook

1. Tình huống thực tế

Chào luật sư, hiện tại cháu đang phải đối mặt với tình trạng căng thẳng và lo lắng, khi mà một người cháu chỉ mới trò chuyện qua mạng đã bêu rếu và nói xấu cháu trên Facebook. Người này không chỉ xúc phạm mà còn kết bạn với nhiều người quen của cháu ở quê để tung những thông tin xấu. Là một sinh viên mới ra trường, cháu cảm thấy rất áp lực và thậm chí nghĩ đến chuyện tiêu cực. Mong luật sư có thể tư vấn cho cháu cách bảo vệ bản thân cũng như những hành động cần thiết mà cháu có thể thực hiện. Cháu xin chân thành cảm ơn!

2. Quyền được bảo vệ về danh dự và nhân phẩm

Theo quy định của Hiến pháp 2013 và Bộ Luật Dân sự 2015, danh dự, nhân phẩm và uy tín của cá nhân là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. Cụ thể:

• Điều 34 của Bộ luật Dân sự 2015 quy định: Mỗi cá nhân có quyền yêu cầu Tòa án bác bỏ những thông tin gây ảnh hưởng xấu đến danh dự, nhân phẩm và uy tín của mình.
• Khi thông tin làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân được đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng (ví dụ như Facebook), người bị xâm phạm có quyền yêu cầu gỡ bỏ thông tin và cải chính công khai.
• Nếu người phát tán thông tin không rõ danh tính, nạn nhân vẫn có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố thông tin là không đúng sự thật. Ngoài ra, cá nhân bị xâm phạm còn có quyền yêu cầu xin lỗi công khai và bồi thường thiệt hại nếu có.

2.1 Xúc phạm đến danh dự có thể bị xử phạt như thế nào?

Theo quy định của Nghị định 167/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự:

• Hành vi có cử chỉ, lời nói thô bạo, khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác có thể bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đến 300.000 đồng.
• Nếu mức độ xúc phạm nặng hơn và cấu thành tội danh, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 155 của Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) với tội danh làm nhục người khác.

2.2 Cấu thành tội làm nhục người khác

Theo quy định tại Điều 155 Bộ Luật hình sự 2015, tội làm nhục người khác có các yếu tố cấu thành cụ thể như sau:

• Mặt khách quan: Người phạm tội đã có hành vi xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người khác, chẳng hạn bằng những lời lẽ sỉ nhục, thô bạo hoặc hành vi khiếm nhã nhằm vào người bị hại. Hành vi này thường diễn ra công khai trước nhiều người hoặc trên phương tiện thông tin đại chúng.
• Khách thể: Hành vi phạm tội này xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm của người khác.
• Mặt chủ quan: Người phạm tội có ý định làm nhục, cố ý gây tổn hại tinh thần cho người bị hại.
• Chủ thể: Bất kỳ ai đủ năng lực hành vi dân sự đều có thể trở thành chủ thể của tội này.

3. Mức bồi thường thiệt hại khi bị xúc phạm danh dự và nhân phẩm

Người có hành vi xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường thiệt hại, bao gồm các khoản:

• Chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại: Các khoản phí này bao gồm chi phí pháp lý, thời gian nghỉ việc, và các khoản tiền khác mà nạn nhân đã phải chi trả để bảo vệ quyền lợi của mình.
• Thu nhập thực tế bị mất hoặc giảm sút: Nếu việc bêu rếu, xúc phạm làm ảnh hưởng đến công việc, thu nhập của nạn nhân, họ có thể yêu cầu bồi thường khoản tiền này.
• Tổn thất tinh thần: Theo quy định, khoản tiền này sẽ do hai bên thỏa thuận. Nếu không đạt được thỏa thuận, mức bồi thường tối đa không quá 10 lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.

Như vậy, trong trường hợp của cháu, cháu có thể yêu cầu người vi phạm xin lỗi công khai, cải chính thông tin và bồi thường thiệt hại tinh thần.

4. Cách giải quyết khi bị xúc phạm danh dự, nhân phẩm trên mạng xã hội

• Báo cáo tài khoản: Trước hết, cháu nên báo cáo các bài đăng bôi nhọ đến bộ phận hỗ trợ của Facebook. Facebook có chính sách gỡ bỏ các nội dung vi phạm danh dự và quyền riêng tư của người khác.
• Thu thập chứng cứ: Cháu cần lưu trữ đầy đủ các tin nhắn, bài đăng hoặc hình ảnh có tính chất xúc phạm từ người đó. Các chứng cứ này sẽ rất quan trọng khi cháu yêu cầu cơ quan chức năng can thiệp.
• Làm đơn trình báo lên cơ quan chức năng: Trong trường hợp người đó có hành vi gây tổn hại nghiêm trọng, cháu có thể làm đơn trình báo đến cơ quan công an quận/huyện nơi cháu cư trú để yêu cầu giải quyết theo pháp luật.

- Thủ tục khởi kiện khi bị xúc phạm danh dự

Hồ sơ khởi kiện gồm:

• Đơn khởi kiện (theo mẫu).
• Chứng minh thư, hộ khẩu (bản sao có công chứng).
• Các chứng cứ liên quan như hình ảnh, bài viết xúc phạm trên mạng xã hội.
• Bản kê giấy tờ nộp kèm đơn kiện, ghi rõ các bản chính, bản sao.

5. Lưu ý khi giải quyết vấn đề xúc phạm danh dự

Khi bị xúc phạm trên mạng xã hội, người bị hại không nên có hành vi đáp trả bằng các lời lẽ xúc phạm lại. Điều này có thể dẫn đến những xung đột kéo dài hoặc thậm chí gây thêm bất lợi về mặt pháp lý cho nạn nhân.

Cháu có thể làm việc với luật sư để được tư vấn và hỗ trợ cụ thể. Hãy bình tĩnh và tìm kiếm sự trợ giúp từ gia đình, bạn bè cũng như từ các cơ quan chức năng để bảo vệ quyền lợi của mình.