Công thức chuẩn nhất chia thừa kế theo di chúc và theo pháp luật

Trong nội dung bài viết dưới đây, chúng tôi xin chia sẻ đến quý bạn đọc công thức chia thừa kế theo di chúc và theo pháp luật một cách đầy đủ, chi tiết và dễ hiểu nhất. Đây là những kiến thức cơ bản, cần thiết để giúp mọi người nắm rõ cách thức phân chia di sản sau khi có sự kiện thừa kế xảy ra. Xin mời quý bạn đọc cùng tham khảo.

1. Công thức chia thừa kế theo pháp luật

Thừa kế theo pháp luật là hình thức phân chia di sản dựa trên thứ tự hàng thừa kế và các quy định liên quan của pháp luật hiện hành. Theo Điều 649 của Bộ luật Dân sự 2015, việc thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong các trường hợp như sau:

• Người chết không để lại di chúc.
• Di chúc không hợp pháp.
• Di chúc không quy định phần di sản sẽ được chia cho ai.
• Người thừa kế theo di chúc không còn hoặc từ chối nhận di sản.

Dưới đây là những quy định cụ thể về cách phân chia di sản thừa kế theo pháp luật.

1.1 Hàng thừa kế theo pháp luật

Căn cứ theo Điều 651 của Bộ luật Dân sự 2015, những người thừa kế theo pháp luật được sắp xếp theo thứ tự như sau:

• Hàng thừa kế thứ nhất: Bao gồm vợ, chồng, cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người để lại di sản.
• Hàng thừa kế thứ hai: Bao gồm ông bà nội, ông bà ngoại, anh chị em ruột, cháu ruột mà người để lại di sản là ông bà nội hoặc ông bà ngoại.
• Hàng thừa kế thứ ba: Bao gồm cụ nội, cụ ngoại, bác, chú, cậu, cô, dì ruột của người để lại di sản, cùng với cháu ruột mà người để lại di sản là bác, chú, cậu, cô, dì ruột.

Người ở cùng hàng thừa kế sẽ được nhận phần di sản ngang nhau. Trong trường hợp hàng thừa kế thứ nhất không còn ai, hoặc tất cả những người trong hàng này từ chối nhận di sản hoặc bị truất quyền thừa kế, thì hàng thừa kế thứ hai sẽ được hưởng. Tương tự, hàng thừa kế thứ ba chỉ được hưởng nếu không còn ai thuộc hàng thừa kế thứ hai.

1.2 Công thức tính thừa kế theo pháp luật

Công thức tính toán phần thừa kế theo pháp luật rất đơn giản. Đầu tiên, tổng giá trị di sản thừa kế sẽ được xác định sau khi đã trừ đi các nghĩa vụ tài sản và chi phí khác. Sau đó, giá trị di sản còn lại sẽ được chia đều cho những người thừa kế hợp pháp trong cùng một hàng thừa kế. Cụ thể, công thức như sau:

css

Sao chép mã

(Tổng giá trị di sản - nghĩa vụ tài sản và các chi phí khác) / Số người thừa kế hợp pháp ở hàng thừa kế thứ nhất

Trong đó:

• Tổng giá trị di sản: Là toàn bộ tài sản để lại của người qua đời sau khi đã thanh toán nghĩa vụ tài sản như các khoản nợ, tiền cấp dưỡng, chi phí mai táng và các chi phí liên quan khác theo quy định của Điều 658 Bộ luật Dân sự 2015.
• Nghĩa vụ tài sản và chi phí khác: Bao gồm các khoản nợ chưa thanh toán, chi phí mai táng, chi phí bảo quản di sản, chi phí bồi thường thiệt hại, tiền thuế và các khoản phí khác theo quy định của pháp luật.

- Ví dụ: Ông A qua đời để lại tổng tài sản 10 tỷ đồng. Sau khi trừ đi các khoản chi phí mai táng và nghĩa vụ tài sản, số tiền còn lại để chia là 9 tỷ đồng. Ông A có vợ là B và hai con là C và D (hàng thừa kế thứ nhất). Cách tính phần thừa kế như sau:

css

Sao chép mã

Phần thừa kế của mỗi người = 9 tỷ / 3 = 3 tỷ đồng.

1.3 Trường hợp đặc biệt: Tính 2/3 suất thừa kế theo pháp luật

Theo Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015, trong một số trường hợp đặc biệt, người thừa kế vẫn có quyền được nhận một phần di sản ngay cả khi họ không được người lập di chúc để lại di sản, hoặc phần di sản mà họ được nhận ít hơn 2/3 so với quy định của pháp luật. Những người này bao gồm:

• Con chưa thành niên.
• Con thành niên mà không có khả năng lao động.
• Vợ, chồng, cha, mẹ của người để lại di sản.

Trong những trường hợp này, người thừa kế sẽ được nhận một phần di sản bằng 2/3 suất thừa kế mà họ đáng lẽ được nhận nếu chia theo pháp luật. Công thức tính như sau:

css

Sao chép mã

Phần di sản được nhận = 2/3 x (Tổng giá trị di sản thừa kế / số người hưởng phần di sản thừa kế hợp pháp).

- Ví dụ: Ông B qua đời và để lại tổng di sản là 6 tỷ đồng. Ông B có vợ là bà M, và hai con là E và F. Tuy nhiên, trong di chúc, ông B không để lại bất kỳ tài sản nào cho bà M. Theo quy định của pháp luật, bà M vẫn được hưởng 2/3 suất thừa kế của mình, tức là:

css

Sao chép mã

Phần di sản của bà M = 2/3 x (6 tỷ / 3) = 2 tỷ đồng.

2. Công thức chia thừa kế theo di chúc

Phân chia thừa kế theo di chúc là một hình thức thừa kế được thực hiện dựa trên ý chí của người lập di chúc. Người để lại di sản có toàn quyền quyết định việc chia tài sản của mình cho ai và như thế nào. Tuy nhiên, việc phân chia này cần tuân thủ những quy định cơ bản sau:

2.1 Quy định về di chúc

Theo Điều 626 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc phải đảm bảo các điều kiện sau:

• Người lập di chúc phải có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, tức là có khả năng nhận thức và làm chủ hành vi của mình tại thời điểm lập di chúc.
• Di chúc phải được lập một cách rõ ràng, minh bạch, không có dấu hiệu lừa dối hoặc ép buộc.
• Nội dung di chúc không được trái với đạo đức xã hội và các quy định của pháp luật.

2.2 Công thức chia thừa kế theo di chúc

Nếu di chúc không quy định cụ thể phần tài sản mà mỗi người thừa kế sẽ nhận, di sản sẽ được chia đều cho những người thừa kế được chỉ định. Tuy nhiên, nếu di chúc có chỉ rõ tỷ lệ phần tài sản của từng người, việc phân chia sẽ tuân theo tỷ lệ đó.

- Ví dụ: Ông A lập di chúc và để lại toàn bộ tài sản cho ba người thừa kế là B, C và D, nhưng không nêu rõ tỷ lệ chia. Trong trường hợp này, di sản sẽ được chia đều cho ba người thừa kế. Nếu tổng tài sản là 12 tỷ đồng, mỗi người sẽ nhận:

css

Sao chép mã

Phần di sản mỗi người = 12 tỷ / 3 = 4 tỷ đồng.

Nếu di chúc quy định rõ tỷ lệ chia như: B được 50%, C được 30% và D được 20%, phần thừa kế sẽ được chia theo tỷ lệ như sau:

• B nhận: 12 tỷ x 50% = 6 tỷ đồng.
• C nhận: 12 tỷ x 30% = 3,6 tỷ đồng.
• D nhận: 12 tỷ x 20% = 2,4 tỷ đồng.

3. Ví dụ minh họa về cách áp dụng công thức chia thừa kế

3.1 Trường hợp chia thừa kế theo pháp luật

- Ví dụ: Ông A qua đời và để lại di sản trị giá 8 tỷ đồng, không có di chúc. Ông A có vợ là B, hai con là C và D. Theo quy định của pháp luật, hàng thừa kế thứ nhất của ông A bao gồm B, C và D. Cách tính phần thừa kế của mỗi người như sau:

css

Sao chép mã

Phần thừa kế mỗi người = 8 tỷ / 3 = 2,67 tỷ đồng.

- Trường hợp chia thừa kế theo di chúc

Ví dụ: Ông X lập di chúc và để lại toàn bộ tài sản cho hai con là Y và Z, nhưng không quy định rõ tỷ lệ chia. Tổng tài sản của ông X là 5 tỷ đồng. Cách chia di sản như sau:

css

Sao chép mã

Phần di sản mỗi người = 5 tỷ / 2 = 2,5 tỷ đồng.

Tuy nhiên, nếu trong di chúc ông X quy định Y nhận 60% và Z nhận 40%, việc chia di sản sẽ như sau:

• Y nhận: 5 tỷ x 60% = 3 tỷ đồng.
• Z nhận: 5 tỷ x 40% = 2 tỷ đồng.

4. Kết luận

Phân chia thừa kế theo di chúc hay theo pháp luật đều phải tuân thủ các nguyên tắc nhất định của pháp luật hiện hành. Hiểu rõ công thức chia thừa kế sẽ giúp người thừa kế nhận biết được quyền lợi của mình, đồng thời giúp người lập di chúc có cái nhìn rõ ràng hơn về cách phân chia tài sản.

Nếu quý bạn đọc còn bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến vấn đề chia thừa kế, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ.