Chấm dứt hợp đồng với lao động nữ nuôi con dưới 1 tuổi có được hay không?

1. Quy định về chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi

Theo Điều 37 của Bộ luật Lao động 2019, người sử dụng lao động không được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với người lao động đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Quy định này bảo vệ quyền lợi của lao động nữ, đặc biệt là trong thời gian họ cần nghỉ ngơi để chăm sóc và nuôi dưỡng con nhỏ. Cụ thể, quy định áp dụng trong những trường hợp sau:

• Khi người lao động bị ốm đau hoặc tai nạn, bệnh nghề nghiệp: Trong trường hợp này, nếu người lao động đang điều trị hoặc điều dưỡng theo chỉ định của cơ sở khám bệnh có thẩm quyền, người sử dụng lao động không có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt quy định tại Điểm b, Khoản 1, Điều 36 của Bộ luật Lao động 2019.

• Trong thời gian người lao động nghỉ phép: Người lao động đang trong kỳ nghỉ phép hàng năm, nghỉ việc riêng, hoặc nghỉ vì lý do cá nhân mà đã được sự đồng ý của người sử dụng lao động cũng không thể bị chấm dứt hợp đồng lao động.

• Đối với lao động nữ đang mang thai hoặc đang nghỉ thai sản: Quy định này bảo vệ quyền lợi của lao động nữ không bị mất việc làm trong thời gian họ nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Điều này cũng được áp dụng cho phụ nữ mang thai, nghỉ thai sản hoặc đang chăm sóc con nhỏ dưới 1 tuổi.

Như vậy, những quy định này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của người lao động, mà còn đảm bảo môi trường làm việc công bằng và tạo điều kiện thuận lợi cho lao động nữ có thể vừa làm việc vừa chăm sóc con cái.

2. Trách nhiệm của doanh nghiệp khi chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi

Điều 41 của Bộ luật Lao động 2019 quy định rõ trách nhiệm của doanh nghiệp trong trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Cụ thể, khi quyết định chấm dứt hợp đồng lao động trong những trường hợp này, doanh nghiệp cần phải thực hiện các nghĩa vụ sau:

• Tiếp nhận người lao động trở lại làm việc: Sau khi hợp đồng lao động bị chấm dứt, nếu người lao động mong muốn tiếp tục công việc, doanh nghiệp có trách nhiệm nhận họ trở lại làm việc theo hợp đồng lao động đã ký kết ban đầu.

• Trả tiền lương và bảo hiểm xã hội: Trong thời gian người lao động không làm việc, doanh nghiệp phải thực hiện nghĩa vụ trả lương và đóng bảo hiểm xã hội (bao gồm bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp). Điều này đảm bảo quyền lợi về tài chính cho người lao động trong suốt thời gian họ nghỉ việc.

• Chi trả bồi thường cho người lao động: Doanh nghiệp phải chi trả một khoản tiền bồi thường cho người lao động, ít nhất tương đương với 2 tháng lương theo hợp đồng lao động đã ký kết.

• Trường hợp không có vị trí công việc: Nếu sau khi chấm dứt hợp đồng, không còn vị trí công việc phù hợp với người lao động theo hợp đồng, hai bên có thể thỏa thuận sửa đổi hoặc bổ sung hợp đồng lao động để người lao động tiếp tục làm việc.

• Vi phạm quy định về thông báo trước: Nếu doanh nghiệp vi phạm quy định về thời gian báo trước khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động (theo Khoản 2, Điều 36 của Bộ luật Lao động 2019), doanh nghiệp sẽ phải trả một khoản tiền tương đương với lương theo hợp đồng trong những ngày không thông báo.

• Trợ cấp thôi việc và các khoản bồi thường: Trong trường hợp người lao động không muốn tiếp tục làm việc, ngoài việc nhận các khoản tiền bồi thường theo quy định, người sử dụng lao động còn phải chi trả khoản trợ cấp thôi việc cho người lao động theo quy định tại Điều 46 của Bộ luật Lao động 2019.

Tất cả các quy định này đảm bảo rằng quyền lợi của người lao động sẽ được bảo vệ đầy đủ và giúp duy trì mối quan hệ công việc công bằng và hợp lý giữa hai bên.

3. Quyền lợi của lao động nữ nuôi con dưới 1 tuổi

Theo các quy định hiện hành, lao động nữ nuôi con dưới 1 tuổi được đảm bảo một số quyền lợi đặc biệt nhằm giúp họ chăm sóc con cái trong giai đoạn quan trọng này. Các quyền lợi này bao gồm:

• Không bị sa thải hoặc kỷ luật: Lao động nữ nuôi con dưới 12 tháng tuổi không thể bị sa thải hoặc xử lý kỷ luật, không bị đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động mà không có lý do hợp pháp.

• Không làm việc ngoài giờ hoặc đi công tác xa: Lao động nữ có quyền từ chối làm việc vào ban đêm, làm thêm giờ hoặc đi công tác xa trong thời gian nuôi con dưới 1 tuổi.

• Chuyển công việc nhẹ hơn: Lao động nữ có quyền yêu cầu chuyển sang làm công việc nhẹ nhàng, không độc hại, không nguy hiểm hoặc giảm bớt số giờ làm việc trong ngày mà không bị giảm lương. Điều này áp dụng đối với những người đang làm công việc nặng nhọc, độc hại hoặc có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe trong suốt quá trình mang thai hoặc nuôi con.

• Nghỉ cho con bú: Lao động nữ có quyền nghỉ 60 phút mỗi ngày để cho con bú hoặc vắt sữa, và thời gian này sẽ được tính vào thời gian làm việc, không bị trừ lương.

• Ưu tiên ký kết hợp đồng lao động: Khi hợp đồng lao động hết hạn trong thời gian nuôi con dưới 1 tuổi, lao động nữ được ưu tiên ký hợp đồng lao động mới.

• Hưởng trợ cấp khi con ốm đau: Nếu con của lao động nữ bị ốm đau và có xác nhận của cơ sở y tế, lao động nữ có quyền nghỉ việc và hưởng trợ cấp.

Các quyền lợi này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho lao động nữ vừa chăm sóc con cái, vừa duy trì công việc, đồng thời khẳng định sự quan tâm và tôn trọng đối với vai trò của phụ nữ trong xã hội.

4. Mức xử phạt đối với doanh nghiệp khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi

Theo Điều 28 Nghị định 12/2022/NĐ-CP, doanh nghiệp sẽ bị xử phạt hành chính từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng nếu đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với người lao động đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi vì lý do kết hôn, mang thai, nghỉ thai sản hoặc nuôi con. Tuy nhiên, có một số trường hợp ngoại lệ mà doanh nghiệp không bị xử phạt, như:

• Người sử dụng lao động là cá nhân đã qua đời hoặc bị tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự.

• Doanh nghiệp không còn hoạt động kinh doanh hoặc không có người đại diện theo pháp luật theo thông báo của cơ quan chức năng.

Ngoài ra, doanh nghiệp còn phải tiếp nhận người lao động trở lại làm việc nếu bị phát hiện vi phạm, và có thể bị yêu cầu bồi thường thiệt hại.

5. Tổng kết

Quy định về quyền lợi và trách nhiệm trong việc chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi trong Bộ luật Lao động 2019 không chỉ đảm bảo quyền lợi chính đáng cho lao động nữ mà còn góp phần xây dựng môi trường làm việc công bằng và nhân văn. Doanh nghiệp cần nắm vững các quy định này để tránh các vi phạm và đảm bảo quyền lợi của nhân viên trong quá trình làm việc và chăm sóc gia đình.