Cơ quan nào tổ chức thực hiện việc thống kê, kiểm kê đất đai theo Luật đất đai 2024

1. Khái Niệm Thống Kê và Kiểm Kê Đất Đai

Theo Khoản 29, Điều 3, Luật Đất đai 2024, "kiểm kê đất đai" là hoạt động do Nhà nước tổ chức nhằm điều tra, tổng hợp và đánh giá tình hình sử dụng đất thông qua hồ sơ địa chính và khảo sát thực địa. Mục tiêu của kiểm kê đất đai là xác định hiện trạng đất đai tại thời điểm kiểm kê và ghi nhận các biến động về đất giữa hai lần kiểm kê. Kiểm kê đất đai giúp cơ quan chức năng cập nhật thông tin chi tiết, nắm rõ các thay đổi và đưa ra các biện pháp quản lý phù hợp để sử dụng nguồn tài nguyên đất hiệu quả.

Trong khi đó, "thống kê đất đai" (Khoản 41, Điều 3, Luật Đất đai 2024) là quá trình tổng hợp và đánh giá thông tin từ hồ sơ địa chính mà không cần khảo sát thực tế như kiểm kê. Thống kê đất đai giúp ghi nhận các biến động đất đai theo thời gian, nhưng mang tính tổng quát và tốn ít thời gian, chi phí hơn so với kiểm kê. Cả hai hoạt động này đều quan trọng, góp phần đảm bảo quản lý đất đai hiệu quả, minh bạch và thúc đẩy phát triển bền vững.

2. Cơ Quan Tổ Chức Thực Hiện Thống Kê và Kiểm Kê Đất Đai

Luật Đất đai 2024 quy định chi tiết về cơ quan chịu trách nhiệm tổ chức thống kê, kiểm kê đất đai tại Điều 59. Theo đó:

• Ủy ban nhân dân các cấp: Là cơ quan chủ chốt tổ chức thực hiện và phê duyệt thống kê, kiểm kê đất đai trong phạm vi quản lý. Ủy ban nhân dân cấp xã và huyện báo cáo kết quả thống kê, kiểm kê lên Ủy ban nhân dân cấp trên trực tiếp để kiểm tra, giám sát.

• Ủy ban nhân dân cấp tỉnh: Công bố kết quả thống kê đất đai, báo cáo lên Bộ Tài nguyên và Môi trường trước ngày 31 tháng 3 của năm tiếp theo, trừ những năm có kiểm kê đất đai. Riêng kết quả kiểm kê, cấp tỉnh phải báo cáo Bộ trước ngày 30 tháng 6 của năm tiếp theo của năm thực hiện kiểm kê.

• Bộ Quốc phòng và Bộ Công an: Phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong công tác thống kê và kiểm kê đất quốc phòng và an ninh.

• Bộ Tài nguyên và Môi trường: Tổng hợp kết quả thống kê đất đai hàng năm, công bố trước ngày 30 tháng 6. Bộ cũng sẽ tổng hợp và báo cáo Thủ tướng Chính phủ về kết quả kiểm kê đất đai 5 năm một lần, công bố trước ngày 30 tháng 9 của năm tiếp theo.

Ngoài ra, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền quyết định nội dung và hoạt động kiểm kê đất đai chuyên đề để giải quyết các vấn đề đặc thù của từng khu vực hoặc loại đất. Kinh phí thực hiện thống kê, kiểm kê do ngân sách nhà nước bảo đảm, đảm bảo các cơ quan có đủ nguồn lực để hoàn thành nhiệm vụ một cách chính xác và kịp thời.

3. Điểm Mới của Luật Đất đai 2024 Về Thống Kê, Kiểm Kê Đất Đai

So với Luật Đất đai 2013, Luật Đất đai 2024 bổ sung và điều chỉnh nhiều điểm đáng chú ý, cụ thể là về trách nhiệm của các cơ quan nhà nước:

• Trách nhiệm tổ chức, thực hiện: Theo quy định mới, Ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm tổ chức, thực hiện và phê duyệt thống kê, kiểm kê đất đai tại địa phương. Quyền phê duyệt và giám sát thực hiện được giao cho các cấp chính quyền địa phương, giúp việc quản lý sát sao hơn.

• Quy định về thời hạn báo cáo: Luật Đất đai 2024 yêu cầu Ủy ban nhân dân cấp tỉnh báo cáo kết quả thống kê đất đai lên Bộ Tài nguyên và Môi trường trước ngày 31 tháng 3 của năm kế tiếp. Với kết quả kiểm kê đất đai, thời hạn là trước ngày 30 tháng 6 của năm kế tiếp. Những quy định này giúp đảm bảo các địa phương sẽ công khai kết quả một cách kịp thời và minh bạch, đồng thời tăng cường giám sát từ cấp trung ương.

• Quy định chi tiết hơn vai trò của Bộ Tài nguyên và Môi trường: Bộ có trách nhiệm tổng hợp và báo cáo kết quả thống kê đất đai hàng năm lên Thủ tướng trước ngày 30 tháng 6. Đối với kết quả kiểm kê đất đai 5 năm, Bộ sẽ báo cáo trước ngày 30 tháng 9 của năm kế tiếp của năm tiến hành kiểm kê. Điều này giúp Chính phủ có cái nhìn tổng thể, đưa ra các quyết sách về quản lý và phát triển đất đai.

• Bổ sung quy định về kiểm kê chuyên đề: Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng với Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có quyền quyết định các kiểm kê chuyên đề. Quy định này tạo điều kiện để xử lý các vấn đề đặc thù và các trường hợp cụ thể như đất nông nghiệp, đất quốc phòng, đất công nghiệp, v.v.

Những quy định mới này không chỉ hoàn thiện khung pháp lý về quản lý đất đai mà còn giúp tăng cường tính minh bạch và hiệu quả trong công tác quản lý đất, góp phần bảo vệ tài nguyên đất đai lâu dài.

4. Nội Dung Kiểm Kê Đất Đai 2024

Ngày 23/7/2024, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị 22/CT-TTg về kiểm kê đất đai năm 2024, nhằm cập nhật và đánh giá tình hình quản lý đất đai trên cả nước. Theo chỉ thị, kiểm kê đất đai năm 2024 sẽ được tiến hành trên từng đơn vị hành chính và có những nội dung cụ thể:

• Xác định diện tích các loại đất: Kiểm kê đất đai năm 2024 sẽ xác định diện tích các loại đất theo quy định tại Điều 9, Luật Đất đai 2024. Điều này bao gồm cả đất nông nghiệp, đất ở, đất công nghiệp và đất công cộng.

• Làm rõ các đối tượng quản lý, sử dụng đất: Việc kiểm kê nhằm xác định rõ đối tượng đang quản lý và sử dụng đất, từ cá nhân, hộ gia đình đến doanh nghiệp và các tổ chức nhà nước, theo các quy định tại Điều 6 và Điều 7 của Luật Đất đai 2024.

• Lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất: Căn cứ trên kết quả kiểm kê, các cơ quan sẽ lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất, giúp theo dõi sát sao và minh bạch quá trình biến động đất đai trong tương lai.

Những nội dung này nhằm hỗ trợ chính quyền các cấp có thông tin cập nhật, đầy đủ và chính xác về hiện trạng đất đai để đưa ra các biện pháp quy hoạch, quản lý phù hợp với thực tế. Công tác kiểm kê đất đai năm 2024 sẽ giúp Nhà nước nắm bắt tình hình sử dụng đất tại mọi địa phương, từ đó có cơ sở để điều chỉnh các chính sách phát triển và sử dụng đất đai hiệu quả hơn.

Tóm lại, Luật Đất đai 2024 với những quy định chi tiết, mới mẻ về thống kê và kiểm kê đất đai đã thiết lập một khung pháp lý chặt chẽ hơn. Điều này không chỉ giúp quản lý đất đai hiệu quả mà còn thúc đẩy việc quy hoạch, sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất bền vững, góp phần vào sự phát triển chung của quốc gia.