Không có công đoàn cơ sở thì có bắt buộc phải xây dựng thỏa ước lao động không?

1. Thỏa Ước Lao Động Tập Thể Là Gì?

Theo khoản 1 Điều 75 Bộ luật Lao động 2019, thỏa ước lao động tập thể là văn bản thỏa thuận giữa đại diện người lao động và người sử dụng lao động sau quá trình thương lượng tập thể. Thỏa ước này có thể bao gồm nhiều loại hình, tùy thuộc vào phạm vi và đối tượng áp dụng:

• Thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp: Ký kết giữa một doanh nghiệp với đại diện người lao động trong doanh nghiệp đó, áp dụng các điều khoản về lương, phúc lợi, điều kiện làm việc.

• Thỏa ước lao động tập thể ngành: Ký kết giữa đại diện các doanh nghiệp trong cùng một ngành nghề với tổ chức đại diện người lao động, áp dụng cho toàn ngành.

• Thỏa ước lao động tập thể nhóm doanh nghiệp: Ký kết giữa một nhóm doanh nghiệp và đại diện người lao động tại các doanh nghiệp đó.

• Các thỏa ước lao động tập thể khác: Tùy vào bối cảnh cụ thể, có thể phát sinh các thỏa ước đặc thù.

- Quy trình ký kết thỏa ước lao động tập thể:

Theo Điều 76 Bộ luật Lao động 2019, quy trình ký kết bao gồm các bước:

• Lấy ý kiến người lao động: Dự thảo thỏa ước phải được lấy ý kiến người lao động, yêu cầu tối thiểu 50% số người lao động tán thành.

• Tổ chức ký kết: Đại diện hợp pháp của các bên sẽ tiến hành ký kết.

• Công bố và gửi thỏa ước: Sau khi ký kết, thỏa ước phải được công bố cho người lao động và gửi đến cơ quan quản lý lao động tại địa phương.

- Ý nghĩa của thỏa ước lao động tập thể:

• Bảo vệ quyền lợi của người lao động.
• Đảm bảo môi trường làm việc ổn định.
• Củng cố mối quan hệ lao động hài hòa.

2. Không Có Công Đoàn Cơ Sở Có Phải Xây Dựng Thỏa Ước Lao Động Không?

- Quy định về công đoàn cơ sở:

Theo Luật Công đoàn 2012, công đoàn cơ sở là tổ chức tự nguyện của người lao động. Doanh nghiệp có thể lựa chọn thành lập hoặc không thành lập công đoàn cơ sở. Tuy nhiên, sự tồn tại của công đoàn không phải là điều kiện bắt buộc để xây dựng thỏa ước lao động tập thể.

- Thương lượng tập thể mà không có công đoàn:

• Dù không có công đoàn cơ sở, doanh nghiệp vẫn phải tổ chức thương lượng tập thể với đại diện người lao động để xây dựng thỏa ước.
• Người sử dụng lao động có trách nhiệm đảm bảo quyền lợi của người lao động thông qua các thỏa thuận tập thể.

- Vai trò của công đoàn trong thương lượng:

Công đoàn đóng vai trò hỗ trợ người lao động trong quá trình thương lượng, bảo vệ quyền lợi và giám sát việc thực hiện thỏa ước. Tuy nhiên, nếu không có công đoàn, việc thương lượng vẫn có thể diễn ra thông qua đại diện tập thể lao động khác.

3. Quy Trình Xây Dựng Thỏa Ước Lao Động Tập Thể

Để xây dựng thỏa ước lao động tập thể, doanh nghiệp cần tuân theo các bước sau:

- Bước 1: Chuẩn Bị Thương Lượng

• Xác định mục tiêu: Lập danh sách các vấn đề cần thương lượng, như lương, thời gian làm việc, phúc lợi.
• Thu thập thông tin: Nắm rõ các quy định pháp luật và điều kiện thực tế của doanh nghiệp.
• Chọn đại diện: Người lao động và người sử dụng lao động cử đại diện tham gia thương lượng.

- Bước 2: Tiến Hành Thương Lượng

• Đàm phán: Hai bên gặp gỡ và thảo luận để đạt thỏa thuận chung.
• Giải quyết tranh chấp: Nếu có bất đồng, các bên cần tìm cách hòa giải để thống nhất nội dung thỏa ước.

- Bước 3: Ký Kết Thỏa Ước

• Xác nhận nội dung: Đảm bảo tất cả các điều khoản đều được hiểu rõ và đồng ý bởi cả hai bên.
• Ký kết: Đại diện hai bên chính thức ký vào văn bản thỏa ước.

- Bước 4: Công Bố Và Thực Hiện Thỏa Ước

• Công khai: Thông báo cho toàn bộ người lao động biết nội dung thỏa ước.
• Thực hiện: Áp dụng các điều khoản trong thỏa ước vào hoạt động doanh nghiệp.
• Giám sát: Theo dõi việc thực hiện thỏa ước và điều chỉnh khi cần thiết.

4. Lưu Ý Khi Xây Dựng Thỏa Ước Lao Động Tập Thể

• Tự nguyện và bình đẳng: Cả hai bên phải tự nguyện tham gia và tôn trọng lẫn nhau trong quá trình thương lượng.
• Tuân thủ pháp luật: Nội dung thỏa ước không được vi phạm các quy định pháp luật hiện hành.
• Đầy đủ và rõ ràng: Các điều khoản cần được diễn đạt rõ ràng, đảm bảo dễ hiểu và khả thi.

5. Kết Luận

Việc xây dựng thỏa ước lao động tập thể là một bước quan trọng giúp bảo vệ quyền lợi người lao động và tạo môi trường làm việc ổn định. Dù không có công đoàn cơ sở, doanh nghiệp vẫn có thể và cần phải thực hiện thương lượng tập thể. Thỏa ước chỉ được ký kết khi có sự đồng thuận của đa số người lao động, giúp đảm bảo sự hài hòa giữa các bên.