Lãi, lãi suất, phạt vi phạm trong hợp đồng vay hiện nay được quy định thế nào?

1. Khái niệm Hợp đồng Vay Tài Sản

Hợp đồng vay tài sản được chia thành hai loại chính:

• Hợp đồng tín dụng: Là hợp đồng vay tài sản bằng tiền giữa tổ chức tín dụng và khách hàng.
• Hợp đồng vay tài sản không phải hợp đồng tín dụng: Là hợp đồng vay tài sản bằng tiền giữa cá nhân hoặc pháp nhân không phải tổ chức tín dụng với nhau.

2. Lãi, Lãi Suất trong Hợp đồng Vay Tài Sản Không Phải Hợp Đồng Tín Dụng

Lãi và lãi suất trong hợp đồng vay tài sản không phải hợp đồng tín dụng được xác định tùy thuộc vào thời điểm xét xử sơ thẩm và các quy định của pháp luật. Chi tiết như sau:

a. Theo Bộ luật Dân sự 1995

• Lãi trên nợ gốc trong hạn chưa trả: Tính theo lãi suất tiết kiệm có kỳ hạn do Ngân hàng Nhà nước quy định tại thời điểm trả nợ.
• Lãi trên nợ gốc quá hạn chưa trả:
  Công thức tính:
  (Nợ gốc quá hạn chưa trả) x (lãi suất tiết kiệm có kỳ hạn tại thời điểm trả nợ) x (thời gian chậm trả nợ gốc).
• Chậm trả lãi trên nợ gốc trong hạn: Áp dụng lãi suất tiết kiệm có kỳ hạn tương ứng với thời gian chậm trả.

b. Theo Bộ luật Dân sự 2005

• Lãi trên nợ gốc trong hạn chưa trả:
  Công thức tính:
  (Nợ gốc chưa trả) x (lãi suất theo thỏa thuận hoặc lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố tại thời điểm xác lập hợp đồng) x (thời gian vay chưa trả lãi).
• Lãi trên nợ gốc quá hạn chưa trả:
  Công thức tính:
  (Nợ gốc quá hạn chưa trả) x (lãi suất cơ bản tại thời điểm trả nợ) x (thời gian chậm trả nợ gốc).
• Lãi suất thỏa thuận không được vượt quá 150% lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố.

c. Theo Bộ luật Dân sự 2015

• Lãi trên nợ gốc trong hạn chưa trả:
  Trường hợp 1: Lãi suất thỏa thuận không vượt quá 20%/năm.
  Trường hợp 2: Nếu không xác định rõ lãi suất, áp dụng mức 50% của lãi suất giới hạn tại Trường hợp 1.
• Lãi trên nợ gốc quá hạn chưa trả:
  Công thức tính:
  (Nợ gốc quá hạn chưa trả) x (lãi suất không vượt quá 10%/năm tại thời điểm trả nợ) x (thời gian chậm trả nợ gốc).

3. Lãi, Lãi Suất trong Hợp Đồng Tín Dụng

Hợp đồng tín dụng phải tuân theo các quy định tại Luật Các tổ chức tín dụng và văn bản hướng dẫn liên quan. Các nội dung chi tiết bao gồm:

a. Lãi trên nợ gốc trong hạn

Lãi suất được thỏa thuận giữa các bên, phù hợp với Luật Các tổ chức tín dụng tại thời điểm xác lập hợp đồng.

b. Lãi trên nợ gốc quá hạn

• Tính theo mức lãi suất thỏa thuận phù hợp với quy định pháp luật tại thời điểm xác lập hợp đồng.

c. Lãi chậm trả

• Từ ngày 1/1/2017, khách hàng chậm trả tiền lãi sẽ bị áp dụng mức lãi suất không vượt quá giới hạn pháp luật quy định tại thời điểm xét xử sơ thẩm.

4. Phạt Vi Phạm trong Hợp Đồng Vay Tài Sản

Theo Điều 12 Nghị quyết 01/2019/NQ-HĐTP, các quy định xử lý vi phạm khi không trả nợ đúng hạn như sau:

a. Hợp đồng có thỏa thuận phạt vi phạm

• Tòa án sẽ xử lý một lần đối với mỗi hành vi không trả nợ đúng hạn.

b. Hợp đồng vừa có thỏa thuận phạt vi phạm, vừa tính lãi trên nợ gốc quá hạn

• Tòa án sẽ căn cứ vào Bộ luật Dân sự, Luật Các tổ chức tín dụng và các quy định pháp luật liên quan để xem xét, xử lý hành vi không trả nợ đúng hạn theo nguyên tắc.

5. Kết Luận

Nghị quyết 01/2019/NQ-HĐTP đã đưa ra các quy định cụ thể, chi tiết về hợp đồng vay tài sản, bao gồm cả lãi suất và phạt vi phạm. Việc hiểu rõ các quy định này giúp các bên tham gia hợp đồng vay tài sản thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của mình, đồng thời đảm bảo lợi ích hợp pháp trong quá trình giải quyết tranh chấp nếu phát sinh.