Nghỉ phép việc riêng và chế độ phép năm bị trừ bao nhiêu % lương?

1. Mức lương bị trừ khi nghỉ phép việc riêng có đúng quy định không?

- Câu hỏi từ bạn đọc:
Hiện tại, mức lương đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) của tôi là 5.500.000 đồng, ghi rõ trong hợp đồng lao động. Tuy nhiên, mức lương thực nhận, bao gồm các khoản phụ cấp, là 10.000.000 đồng nhưng không được thể hiện trong hợp đồng. Công ty tính tiền lương làm thêm giờ dựa trên mức lương 5.500.000 đồng, nhưng khi nghỉ phép việc riêng, công ty lại trừ trên tổng lương thực nhận. Liệu việc này có đúng quy định hay không?

- Giải đáp từ luật sư:
Theo quy định pháp luật, tiền lương được tính dựa trên mức lương ghi trong hợp đồng lao động. Điều này được nêu rõ trong Nghị định 05/2015/NĐ-CP, hướng dẫn thi hành một số nội dung của Bộ luật Lao động. Theo đó, tiền lương làm thêm giờ và các khoản khấu trừ khi nghỉ việc được tính dựa trên mức lương thực trả, được quy định như sau:

• Tiền lương làm thêm giờ: Căn cứ khoản 2, Điều 25 Nghị định 05/2015/NĐ-CP, tiền lương làm thêm giờ phải được tính dựa trên mức lương thực trả của người lao động, bao gồm các khoản phụ cấp nếu có.
• Tiền lương bị trừ khi nghỉ phép việc riêng: Điều 26 Nghị định 05/2015/NĐ-CP quy định rằng tiền lương làm căn cứ để trả cho người lao động khi nghỉ phép năm, nghỉ lễ, nghỉ việc riêng có hưởng lương là tiền lương ghi trong hợp đồng lao động của tháng trước liền kề tháng nghỉ việc.

Vì vậy, nếu công ty trừ lương khi bạn nghỉ phép việc riêng dựa trên tổng lương thực nhận (bao gồm cả phụ cấp không ghi trong hợp đồng), thì điều này không phù hợp với quy định.

2. Chế độ nghỉ phép năm đối với công chức mới tuyển dụng

- Câu hỏi từ bạn đọc:
Tôi được tuyển dụng làm công chức từ tháng 9/2016. Trước đó, tôi làm việc theo hợp đồng tại một dự án nhà nước từ tháng 1 đến tháng 8/2016. Tôi không nghỉ phép năm trong cả hai giai đoạn này. Vậy đến tháng 1/2017, tôi có được nghỉ phép năm không? Nếu có, số ngày nghỉ phép năm là bao nhiêu?

- Giải đáp từ luật sư:
Căn cứ Luật Cán bộ, Công chức năm 2008 và Bộ luật Lao động 2019, công chức được quyền nghỉ hàng năm theo quy định về lao động. Cụ thể:

• Quy định về nghỉ hàng năm: Điều 113 Bộ luật Lao động 2019 nêu rõ, người lao động có đủ 12 tháng làm việc sẽ được nghỉ hàng năm, với số ngày nghỉ tối thiểu là 12 ngày làm việc, chưa kể các ngày nghỉ lễ, tết.
• Thời gian làm việc được tính phép: Điều 65 Nghị định 145/2020/NĐ-CP quy định rằng thời gian tập sự, thử việc cũng được tính vào thời gian làm việc để tính ngày nghỉ hàng năm.

Trong trường hợp của bạn:

• Nếu tính cả thời gian làm việc từ tháng 1/2016 đến tháng 12/2016 (bao gồm thời gian tập sự và làm việc chính thức), bạn đủ điều kiện được nghỉ phép năm 2017 với số ngày nghỉ tối thiểu là 12 ngày.
• Trường hợp chưa đủ 12 tháng làm việc trong năm, số ngày nghỉ sẽ được tính theo tỷ lệ tương ứng với thời gian làm việc.

3. Nghỉ phép năm trong thời gian thử việc

- Câu hỏi từ bạn đọc:
Tôi đang trong thời gian thử việc tại một công ty và muốn xin nghỉ phép năm. Tuy nhiên, bộ phận nhân sự cho biết không được nghỉ phép năm trong thời gian này. Điều này có đúng không?

- Giải đáp từ luật sư:
Theo Bộ luật Lao động 2019, cụ thể tại Điều 113, người lao động có thời gian làm việc từ đủ 12 tháng trở lên sẽ được nghỉ phép năm. Tuy nhiên, thời gian thử việc cũng được coi là thời gian làm việc để tính ngày nghỉ phép, nếu sau đó người lao động ký hợp đồng chính thức với công ty.

Như vậy:

• Trong thời gian thử việc, bạn chưa được hưởng quyền nghỉ phép năm ngay lập tức. Tuy nhiên, sau khi ký hợp đồng chính thức, thời gian thử việc sẽ được cộng dồn để tính số ngày nghỉ phép năm.
• Nếu không nghỉ hết số ngày phép, bạn sẽ được thanh toán tiền lương tương ứng với số ngày chưa nghỉ.

4. Nghỉ việc giữa năm có được hưởng phép toàn năm không?

- Câu hỏi từ bạn đọc:
Tôi làm việc từ tháng 10/2010 và xin nghỉ việc vào tháng 5/2016. Công ty có quy định không cộng dồn phép năm và không quy đổi thành tiền nếu không nghỉ hết. Vậy tôi có được hưởng đủ 12 ngày phép năm khi nghỉ việc không?

- Giải đáp từ luật sư:
Theo Điều 113 và 114 Bộ luật Lao động 2019, người lao động làm việc chưa đủ 12 tháng sẽ được tính số ngày nghỉ phép năm theo tỷ lệ tương ứng với số tháng làm việc thực tế.

Cách tính số ngày nghỉ phép năm như sau:

• Số ngày nghỉ phép năm = (Số ngày nghỉ theo quy định / 12) x Số tháng làm việc thực tế.

Do bạn làm việc từ tháng 1/2016 đến tháng 5/2016 (5 tháng), số ngày nghỉ phép sẽ được tính như sau:

• 12 ngày / 12 tháng x 5 tháng = 5 ngày nghỉ phép.

Như vậy, bạn sẽ được hưởng 5 ngày phép năm cho năm 2016. Nếu công ty không cho nghỉ phép hoặc không thanh toán tiền cho số ngày chưa nghỉ, điều này là không đúng với quy định pháp luật.

5. Nghỉ phép năm có được chuyển sang năm sau không?

- Câu hỏi từ bạn đọc:
Nếu không nghỉ hết phép năm 2015, tôi có thể nghỉ bù trong năm 2016 không?

- Giải đáp từ luật sư:
Theo Điều 113 Bộ luật Lao động 2019, người lao động có thể thỏa thuận với người sử dụng lao động để gộp ngày nghỉ phép năm của các năm trước đó. Nếu không thỏa thuận được hoặc do yêu cầu công việc, người lao động sẽ được thanh toán bằng tiền cho những ngày nghỉ chưa sử dụng.

Tuy nhiên, việc nghỉ bù hay thanh toán tiền cho những ngày phép chưa nghỉ phụ thuộc vào thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động.

Kết luận:
Qua các trường hợp nêu trên, việc tính lương, ngày nghỉ phép và các chế độ liên quan phải tuân thủ chặt chẽ theo quy định của Bộ luật Lao động 2019, Nghị định 145/2020/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn liên quan. Nếu người lao động phát hiện vi phạm, có quyền khiếu nại hoặc yêu cầu công ty điều chỉnh theo đúng quy định pháp luật.