Quy định về người đại diện thế chấp tài sản doanh nghiệp?

Thế chấp tài sản doanh nghiệp là hoạt động quan trọng nhưng cũng phức tạp, đòi hỏi sự hiểu biết chính xác về pháp luật. Bài viết sau sẽ phân tích chi tiết các quy định pháp lý liên quan đến người đại diện trong quá trình thế chấp tài sản của doanh nghiệp, nhằm giúp các doanh nghiệp thực hiện đúng theo quy định và đảm bảo an toàn pháp lý.

1. Khái niệm về thế chấp tài sản doanh nghiệp

Thế chấp tài sản doanh nghiệp là hành vi sử dụng tài sản thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự, mà không chuyển giao tài sản đó cho bên nhận thế chấp. Theo Bộ luật Dân sự 2015, tài sản thế chấp có thể là tài sản cố định như đất đai, nhà xưởng, trang thiết bị, hoặc là tài sản lưu động như hàng hóa, nguyên liệu sản xuất. Hoạt động này cho phép doanh nghiệp có được nguồn tài chính cần thiết mà vẫn giữ quyền sử dụng tài sản trong quá trình kinh doanh.

2. Quy định về người đại diện hợp pháp của doanh nghiệp

Trong các giao dịch quan trọng như thế chấp tài sản, doanh nghiệp cần có người đại diện hợp pháp để đứng ra thực hiện các cam kết và giao dịch với bên nhận thế chấp. Theo Luật Doanh nghiệp 2020, người đại diện hợp pháp của doanh nghiệp thường là:

• Chủ tịch Hội đồng quản trị hoặc Tổng giám đốc (Giám đốc) trong trường hợp công ty cổ phần.
• Chủ tịch công ty hoặc Giám đốc trong công ty TNHH một thành viên.
• Chủ sở hữu công ty hoặc người được ủy quyền trong công ty TNHH hai thành viên trở lên.

Người đại diện này có quyền thay mặt công ty ký kết các hợp đồng, bao gồm hợp đồng thế chấp, để bảo đảm cho các nghĩa vụ của công ty. Tuy nhiên, vai trò và quyền hạn của người đại diện còn phụ thuộc vào Điều lệ công ty và quy định của Hội đồng quản trị hoặc Đại hội đồng cổ đông.

3. Quyền và trách nhiệm của người đại diện trong thế chấp tài sản doanh nghiệp

Người đại diện có trách nhiệm nhân danh công ty trong các giao dịch thế chấp. Tuy nhiên, việc thế chấp tài sản lớn, đặc biệt là tài sản có giá trị vượt quá 35% tổng giá trị tài sản doanh nghiệp, thường phải có sự chấp thuận từ Đại hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng quản trị (theo Khoản 3, Điều 162, Luật Doanh nghiệp 2020). Điều này nhằm đảm bảo các giao dịch quan trọng đều có sự đồng thuận và thống nhất từ phía cổ đông hoặc các thành viên lãnh đạo công ty, tránh rủi ro tài chính và pháp lý.

Quy định về ủy quyền

Trong một số trường hợp, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp có thể ủy quyền cho người khác thay mình thực hiện các giao dịch thế chấp. Theo Điều 13 Luật Doanh nghiệp 2020, việc ủy quyền này phải lập thành văn bản, trong đó ghi rõ phạm vi, thời hạn và nội dung ủy quyền. Người đại diện theo pháp luật vẫn chịu trách nhiệm chính về các giao dịch đã ủy quyền.

4. Quy định về thế chấp tài sản thuộc sở hữu của chi nhánh

Một vấn đề thường gặp là khi chi nhánh của công ty có tài sản riêng nhưng muốn sử dụng để thế chấp vay vốn. Theo quy định pháp luật, chi nhánh chỉ là đơn vị phụ thuộc và không có tư cách pháp nhân, vì vậy các tài sản của chi nhánh vẫn thuộc quyền sở hữu của công ty mẹ. Do đó, công ty mẹ sẽ là bên đứng ra thực hiện thế chấp tài sản thuộc chi nhánh và người ký kết hợp đồng sẽ là người đại diện theo pháp luật của công ty mẹ, chứ không phải chi nhánh.

5. Các bước thực hiện thế chấp tài sản doanh nghiệp đúng quy định

Để thế chấp tài sản một cách hợp pháp và đúng quy định, doanh nghiệp cần tuân thủ các bước sau:

Bước 1: Xác định tài sản thế chấp

Doanh nghiệp cần kiểm tra xem tài sản dự định thế chấp có thuộc quyền sở hữu hợp pháp của mình không và có phù hợp để làm tài sản bảo đảm không. Một số tài sản như đất đai hoặc tài sản gắn liền với đất có thể phải đáp ứng thêm các quy định về đăng ký quyền sử dụng.

Bước 2: Kiểm tra thẩm quyền ký kết

Người đại diện cần đảm bảo mình có đủ thẩm quyền ký kết các giao dịch thế chấp theo quy định pháp luật và Điều lệ công ty. Nếu tài sản có giá trị lớn hơn 35% tổng giá trị tài sản công ty, cần có sự chấp thuận từ Đại hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng quản trị.

Bước 3: Lập hợp đồng thế chấp

Hợp đồng thế chấp cần được lập thành văn bản và phải ghi rõ các điều khoản về tài sản thế chấp, giá trị tài sản, trách nhiệm của các bên và quyền xử lý tài sản thế chấp nếu nghĩa vụ không được thực hiện đúng hạn.

Bước 4: Đăng ký giao dịch bảo đảm

Trong một số trường hợp, doanh nghiệp cần đăng ký giao dịch bảo đảm tại cơ quan có thẩm quyền (ví dụ: Sở Tài nguyên và Môi trường đối với tài sản là đất đai). Việc đăng ký này giúp bảo vệ quyền lợi của bên nhận thế chấp và tránh tình trạng tài sản bị thế chấp nhiều lần cho các bên khác nhau.

Bước 5: Thực hiện và theo dõi nghĩa vụ

Sau khi hoàn tất việc thế chấp, doanh nghiệp cần thực hiện nghĩa vụ tài chính đã cam kết. Người đại diện cũng cần theo dõi để đảm bảo doanh nghiệp thực hiện đúng hạn, tránh rủi ro về việc xử lý tài sản thế chấp từ phía ngân hàng hoặc bên nhận thế chấp.

6. Một số lưu ý khi thực hiện thế chấp tài sản doanh nghiệp

• Cập nhật thay đổi pháp lý: Luật về doanh nghiệp và tài sản có thể thay đổi, do đó doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật các quy định pháp lý mới nhất để đảm bảo các giao dịch thế chấp vẫn hợp pháp.

• Kiểm tra điều kiện tài sản thế chấp: Một số tài sản như đất nông nghiệp hoặc tài sản gắn liền với đất có thể không được thế chấp hoặc có giới hạn về việc thế chấp. Cần kiểm tra kỹ trước khi tiến hành thế chấp.

• Xác định rõ quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng: Các điều khoản về quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng thế chấp cần được làm rõ để tránh tranh chấp về sau.

Kết luận

Thế chấp tài sản doanh nghiệp là một hoạt động phức tạp đòi hỏi sự chính xác về pháp lý và sự tuân thủ các quy định chặt chẽ. Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp cần nắm rõ vai trò, quyền hạn của mình và thực hiện đầy đủ trách nhiệm. Để đảm bảo tính hợp pháp và tránh rủi ro, doanh nghiệp nên tham khảo ý kiến từ các chuyên gia pháp lý trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch thế chấp nào.

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về quy định người đại diện thế chấp tài sản doanh nghiệp. Nếu cần tư vấn thêm về thủ tục này, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ chi tiết và kịp thời.