Tha tù trước thời hạn theo quy định hiện nay có điều kiện gì?

1. Điều kiện Tha Tù Trước Thời Hạn Đối Với Tội Phạm Nghiêm Trọng, Rất Nghiêm Trọng, và Đặc Biệt Nghiêm Trọng

Theo khoản 9 Điều 1 của Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi năm 2017, các điều kiện để được tha tù trước thời hạn đối với người phạm tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, và đặc biệt nghiêm trọng bao gồm:

• Phạm tội lần đầu: Người phạm tội lần đầu mới đủ điều kiện xem xét. Các trường hợp được coi là phạm tội lần đầu bao gồm: chưa từng phạm tội, hoặc đã có án tích nhưng thuộc trường hợp coi là không có án tích, hoặc đã được miễn trách nhiệm hình sự, hoặc đã áp dụng biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng.

• Có tiến bộ và ý thức cải tạo tốt: Người phạm tội cần chấp hành tốt nội quy của trại giam, tích cực học tập và lao động cải tạo. Theo quy định, phạm nhân phải đạt xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên trong các kỳ xếp loại liên tục.

• Có nơi cư trú rõ ràng: Đảm bảo nơi cư trú ổn định và có thể quản lý sau khi được tha tù.

• Hoàn thành hình phạt bổ sung: Bao gồm các khoản tiền phạt, bồi thường thiệt hại, và án phí nếu có.

• Chấp hành ít nhất một nửa mức phạt tù hoặc 15 năm với án tù chung thân: Người phạm tội phải chấp hành ít nhất một nửa thời gian đối với các án có thời hạn hoặc tối thiểu 15 năm đối với trường hợp tù chung thân đã giảm xuống có thời hạn.

Ngoài ra, các trường hợp người có công với cách mạng, thân nhân người có công, người từ 70 tuổi trở lên, người khuyết tật nặng hoặc phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi chỉ cần chấp hành một phần ba mức phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất 12 năm đối với án chung thân đã được giảm xuống.

2. Điều Kiện Tha Tù Trước Thời Hạn Đối Với Tội Phạm Ít Nghiêm Trọng

Đối với người đang chấp hành án về tội phạm ít nghiêm trọng, điều kiện xét tha tù bao gồm:

• Phạm tội lần đầu và không thuộc các trường hợp không được xét tha tù.

• Tiến bộ trong quá trình cải tạo: Người phạm tội phải có ý thức cải tạo tốt, tích cực chấp hành nội quy của trại giam, đạt xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên trong các kỳ xếp loại liên tục.

• Có nơi cư trú rõ ràng và đủ điều kiện tái hòa nhập cộng đồng.

• Hoàn thành các nghĩa vụ bổ sung: Bao gồm nghĩa vụ thanh toán các khoản tiền phạt, án phí, và bồi thường thiệt hại.

• Chấp hành ít nhất một nửa thời hạn phạt tù: Đối với án tù chung thân đã được giảm xuống có thời hạn, người phạm tội cần chấp hành ít nhất 15 năm.

3. Các Trường Hợp Không Được Áp Dụng Quy Định Tha Tù Trước Thời Hạn

Theo quy định hiện hành, một số trường hợp không đủ điều kiện để được tha tù trước thời hạn:

• Người phạm các tội tại Chương XIII (an ninh quốc gia), Chương XXVI (tội phạm về ma túy), Điều 299 (khủng bố) của Bộ luật Hình sự.

• Người phạm tội cố ý với án tù từ 10 năm trở lên thuộc Chương XIV (các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của con người) hoặc án tù từ 7 năm trở lên với các tội quy định tại Điều 168 (cướp tài sản), Điều 169 (bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản), Điều 248 (sản xuất trái phép chất ma túy), Điều 251 (mua bán trái phép chất ma túy), và Điều 252 (vận chuyển trái phép chất ma túy).

• Người bị kết án tử hình được ân giảm hoặc theo khoản 3 Điều 40 của Bộ luật Hình sự: Bao gồm các trường hợp án tử hình đã được ân giảm xuống tù chung thân.

4. Ví dụ về Điều Kiện Tha Tù Trước Thời Hạn Có Điều Kiện

Ví dụ, Nguyễn Văn A bị kết án 14 năm tù, tính đến ngày 18 tháng 5 năm 2018 đã chấp hành được 7 năm. Để đủ điều kiện tha tù trước thời hạn trong Quý I/2018, Nguyễn Văn A phải được xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên của 8 quý liên tục: Quý I/2018 và các quý I, II, III, IV của năm 2017, cùng với các quý II, III, IV của năm 2016.

Quy định về điều kiện tha tù trước thời hạn có điều kiện giúp phạm nhân có cơ hội tái hòa nhập cộng đồng, tạo động lực cải tạo tốt trong quá trình thi hành án và là một chính sách khoan hồng của Nhà nước dành cho những người biết sửa sai.