Thế nào là FDI? Phân tích hoạt động đầu tư FDI tại Việt Nam

Việc thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam, góp phần tăng trưởng, mở rộng quy mô sản xuất và nâng cao trình độ công nghệ. Bài viết dưới đây sẽ giúp quý bạn đọc hiểu rõ hơn về khái niệm FDI, các hoạt động đầu tư FDI tại Việt Nam, cũng như những điều kiện và quy trình để thành lập doanh nghiệp FDI theo quy định pháp luật hiện hành.

1. FDI là gì?

FDI (Foreign Direct Investment) là từ viết tắt của "vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài". Theo quy định của pháp luật Việt Nam, FDI được hiểu là hình thức tổ chức kinh tế mà trong đó, các nhà đầu tư nước ngoài tham gia với tư cách là thành viên hoặc cổ đông. Điều này có nghĩa là một tổ chức kinh tế FDI được thành lập với sự góp vốn hoặc cổ phần của các nhà đầu tư đến từ các quốc gia khác. Các nhà đầu tư nước ngoài này có quyền quản lý, điều hành doanh nghiệp và trực tiếp thực hiện hoạt động đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam.

Khái niệm FDI được nêu rõ tại Khoản 22, Điều 3, Luật Đầu tư 2020 nhằm đảm bảo sự minh bạch trong việc phân loại hình thức đầu tư và quyền lợi của các nhà đầu tư nước ngoài. Đây là loại hình đầu tư phổ biến giúp Việt Nam tiếp thu công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất và tiếp cận thị trường quốc tế.

2. Các hoạt động đầu tư của doanh nghiệp FDI tại Việt Nam

Theo Điều 23, Luật Đầu tư 2020, hoạt động đầu tư của doanh nghiệp FDI bao gồm nhiều hình thức khác nhau. Tùy thuộc vào mục đích và quy mô, nhà đầu tư nước ngoài có thể lựa chọn một trong các phương thức sau:

• Đầu tư thành lập tổ chức kinh tế mới: Nhà đầu tư nước ngoài có thể thành lập một công ty mới tại Việt Nam, với các hình thức tổ chức kinh tế khác nhau như công ty TNHH, công ty cổ phần hoặc công ty hợp danh. Khi thành lập tổ chức kinh tế mới, nhà đầu tư phải tuân thủ các điều kiện và thực hiện thủ tục đầu tư theo quy định.

• Góp vốn, mua cổ phần, hoặc mua phần vốn góp trong tổ chức kinh tế: Các doanh nghiệp FDI có thể thực hiện việc góp vốn, mua cổ phần hoặc phần vốn góp của các tổ chức kinh tế Việt Nam đã thành lập. Điều này mang lại sự linh hoạt trong việc mở rộng hoạt động kinh doanh và tăng cường sự hiện diện tại Việt Nam.

• Hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC): Hình thức này cho phép nhà đầu tư nước ngoài hợp tác với doanh nghiệp trong nước thông qua các hợp đồng hợp tác, không cần thành lập tổ chức kinh tế mới. Hình thức BCC được áp dụng cho các dự án yêu cầu sự hợp tác linh hoạt và tối ưu hóa nguồn lực của các bên.

Điều kiện đối với doanh nghiệp FDI khi thực hiện đầu tư

• Nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ trên 50% vốn điều lệ: Đối với tổ chức kinh tế có sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ từ 50% vốn điều lệ trở lên, các hoạt động đầu tư sẽ phải tuân thủ các quy định giống như nhà đầu tư nước ngoài.

• Tổ chức kinh tế có tổ chức khác nắm giữ trên 50% vốn điều lệ: Tương tự, nếu tổ chức kinh tế FDI có một tổ chức khác sở hữu từ 50% vốn trở lên, các điều kiện và thủ tục đầu tư sẽ được thực hiện như đối với nhà đầu tư nước ngoài.

• Dự án đầu tư mới: Trong trường hợp doanh nghiệp FDI muốn mở rộng kinh doanh với một dự án đầu tư mới, họ chỉ cần thực hiện các thủ tục cho dự án đầu tư đó mà không cần phải thành lập một tổ chức kinh tế mới.

3. Quy trình thành lập doanh nghiệp FDI tại Việt Nam

Theo quy định của Điều 63, Nghị định 31/2021/NĐ-CP, việc thành lập tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam bao gồm các bước sau đây:

Quy trình và thủ tục

• Chấp thuận chủ trương đầu tư: Nhà đầu tư nước ngoài cần được cấp phép chấp thuận chủ trương đầu tư, đảm bảo rằng dự án phù hợp với quy hoạch phát triển của Việt Nam.

• Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư: Sau khi chấp thuận chủ trương, nhà đầu tư phải nộp hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Đây là bước xác nhận chính thức về tính hợp pháp của dự án.

• Thành lập tổ chức kinh tế: Tiếp theo, nhà đầu tư nước ngoài sẽ tiến hành các thủ tục thành lập tổ chức kinh tế, phù hợp với các quy định pháp luật hiện hành. Tùy theo loại hình kinh doanh, nhà đầu tư có thể chọn thành lập công ty TNHH, công ty cổ phần, công ty hợp danh hoặc công ty liên doanh.

Vốn điều lệ và nguồn vốn đầu tư

Theo quy định pháp luật, vốn điều lệ của doanh nghiệp FDI không nhất thiết phải tương đương với số vốn đầu tư của dự án. Doanh nghiệp có thể huy động vốn từ các nguồn khác để đáp ứng nhu cầu phát triển dự án. Điều này giúp tạo điều kiện linh hoạt cho nhà đầu tư trong việc huy động nguồn vốn, đảm bảo dự án được triển khai đúng tiến độ.

4. Điều kiện và nguyên tắc khi góp vốn, mua cổ phần của doanh nghiệp FDI

Điều 65 của Nghị định 31/2021/NĐ-CP đã quy định rõ các điều kiện và nguyên tắc cho hoạt động góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài:

• Đối với nhà đầu tư trong nước: Khi tham gia góp vốn, mua cổ phần trong tổ chức kinh tế FDI, nhà đầu tư trong nước phải tuân thủ các quy định của Luật Doanh nghiệp và các văn bản pháp luật liên quan.

• Đối với thị trường chứng khoán: Việc góp vốn, mua cổ phần qua thị trường chứng khoán phải tuân thủ các quy định về pháp luật chứng khoán để đảm bảo minh bạch và ổn định thị trường.

• Đối với các doanh nghiệp nhà nước: Các doanh nghiệp nhà nước muốn đầu tư phải tuân thủ các quy định về quản lý vốn nhà nước và sử dụng tài sản công, nhằm bảo vệ lợi ích công cộng và quyền lợi của các bên liên quan.

• Đối với nhà đầu tư nước ngoài: Khi thực hiện việc góp vốn, mua cổ phần tại Việt Nam, nhà đầu tư nước ngoài phải đáp ứng các điều kiện về tiếp cận thị trường, quốc phòng, an ninh và sử dụng đất, đặc biệt khi dự án đầu tư tại các khu vực quan trọng như biên giới, ven biển hoặc các khu vực có ảnh hưởng đến quốc phòng.

Kết luận

FDI đã và đang đóng vai trò quan trọng trong quá trình hội nhập và phát triển kinh tế của Việt Nam. Sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài giúp Việt Nam nâng cao năng lực sản xuất, chuyển giao công nghệ, mở rộng thị trường và tăng cường vị thế quốc tế. Tuy nhiên, để tối ưu hóa lợi ích từ FDI, Việt Nam cần hoàn thiện khung pháp lý, cải thiện môi trường đầu tư và xây dựng chiến lược thu hút đầu tư hiệu quả hơn.

Trong bối cảnh cạnh tranh khu vực ngày càng gia tăng, việc nâng cao chất lượng dòng vốn FDI là yếu tố quyết định để Việt Nam phát triển bền vững và đạt được các mục tiêu kinh tế. Những quy định và quy trình chi tiết về hoạt động đầu tư, thành lập doanh nghiệp FDI tại Việt Nam sẽ tạo nền tảng vững chắc để thu hút các nhà đầu tư, đồng thời bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan và thúc đẩy nền kinh tế phát triển theo hướng bền vững.