Thương Nhân Nước Ngoài Không Có Hiện Diện Tại Việt Nam

Tuy nhiên, việc hiện diện tại thị trường Việt Nam đối với thương nhân nước ngoài vẫn phải tuân thủ một số quy định pháp lý rõ ràng. Cùng tìm hiểu chi tiết về các quy định hiện hành về hiện diện thương mại của thương nhân nước ngoài tại Việt Nam cũng như những hình thức và lưu ý cần thiết khi thực hiện đầu tư.

1. Quy Định về Thương Nhân Nước Ngoài Không Có Hiện Diện tại Việt Nam

Hiện diện thương mại là một hình thức cung cấp dịch vụ mà một thương nhân nước ngoài có thể lựa chọn để hoạt động tại một quốc gia khác, được định nghĩa và bảo vệ trong Hiệp định chung về Thương mại Dịch vụ (GATS) của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Đối với Việt Nam, điều này tạo ra khung pháp lý cho việc quản lý và điều chỉnh các hoạt động thương mại, đầu tư của thương nhân nước ngoài không có hiện diện trực tiếp tại Việt Nam.

Theo quy định, thương nhân nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam là những cá nhân, tổ chức hoạt động thương mại nhưng không tiến hành bất kỳ hình thức đầu tư nào như mở văn phòng đại diện, chi nhánh, hay các cơ sở kinh doanh tại Việt Nam. Các thương nhân này không được phép thành lập pháp nhân tại Việt Nam và cũng không thể thực hiện các hoạt động kinh doanh trực tiếp theo quy định tại Luật Quản lý ngoại thương năm 2017.

Vào ngày 17/05/2023, Tổng cục Hải quan đã ban hành Công văn số 676/GSQL-GQ2 hướng dẫn thủ tục hải quan áp dụng cho các thương nhân nước ngoài không hiện diện tại Việt Nam. Đây là một bước tiến lớn nhằm bảo đảm tính minh bạch và hiệu quả trong quá trình xử lý thủ tục hải quan, đồng thời bảo vệ quyền lợi và trách nhiệm của các bên tham gia thương mại quốc tế.

2. Hình Thức Hiện Diện Thương Mại của Thương Nhân Nước Ngoài Hiện Nay tại Việt Nam

Thương nhân nước ngoài có thể hiện diện tại Việt Nam qua một số hình thức đầu tư hợp pháp, nhằm đảm bảo quyền lợi trong hoạt động kinh doanh, đồng thời tạo điều kiện để các bên hợp tác phát triển lâu dài và bền vững. Dưới đây là ba hình thức hiện diện thương mại phổ biến mà thương nhân nước ngoài có thể lựa chọn:

a. Đầu Tư Thành Lập Chi Nhánh tại Việt Nam

Thương nhân nước ngoài có thể thành lập chi nhánh hoặc văn phòng đại diện tại Việt Nam để thực hiện hoạt động thương mại. Quy định tại Điều 3 của Nghị định số 07/2016/NĐ-CP chỉ rõ, một thương nhân nước ngoài chỉ được thành lập duy nhất một văn phòng đại diện hoặc chi nhánh trong phạm vi một tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Việc này giúp cơ quan quản lý nhà nước dễ dàng theo dõi và kiểm soát các hoạt động thương mại của thương nhân nước ngoài tại Việt Nam.

Chi nhánh của thương nhân nước ngoài có thể thực hiện các hoạt động kinh doanh trực tiếp, trong khi văn phòng đại diện chỉ có quyền thực hiện các hoạt động hỗ trợ, nghiên cứu thị trường, không được phép tham gia vào các hoạt động thu lợi nhuận.

b. Đầu Tư theo Hình Thức Hợp Đồng Hợp Tác Kinh Doanh (BCC)

Hợp đồng hợp tác kinh doanh (Business Cooperation Contract - BCC) là một hình thức đầu tư mà các thương nhân nước ngoài có thể sử dụng khi không muốn thành lập pháp nhân tại Việt Nam. Đây là loại hợp đồng ký kết giữa ít nhất hai bên, trong đó có một bên là pháp nhân Việt Nam và một bên là thương nhân nước ngoài, nhằm thực hiện các hoạt động đầu tư và kinh doanh. Theo cam kết của Việt Nam trong WTO, BCC là một lựa chọn hữu ích giúp các bên hợp tác và chia sẻ lợi nhuận, sản phẩm mà không phải tạo ra một pháp nhân mới, tiết kiệm thời gian và công sức cho các nhà đầu tư.

Ví dụ, trong lĩnh vực công nghệ và sản xuất, Công ty Viễn thông Hà Nội (Hanoi Telecom) đã đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc và đã ký kết hợp đồng BCC với Hutchison Telecommunications để triển khai dự án mạng di động CDMA2000 3G, với tổng mức đầu tư lên đến hơn 650 triệu USD.

c. Đầu Tư Thành Lập Công ty 100% Vốn Nước Ngoài

Theo Biểu cam kết thương mại và dịch vụ của Việt Nam trong WTO, thương nhân nước ngoài có thể thành lập doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài. Đây là hình thức hiện diện thương mại phổ biến, trong đó nhà đầu tư có quyền sở hữu và kiểm soát hoàn toàn hoạt động của doanh nghiệp tại Việt Nam mà không cần liên doanh với đối tác Việt Nam. Tuy nhiên, không phải tất cả các ngành nghề đều cho phép thành lập doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài. Một số ngành đặc thù vẫn yêu cầu tỷ lệ vốn góp nhất định của thương nhân Việt Nam nhằm đảm bảo quyền lợi và lợi ích quốc gia.

3. Những Lưu Ý Khi Thương Nhân Nước Ngoài Hiện Diện tại Việt Nam

Để có thể hiện diện thương mại tại Việt Nam, các thương nhân nước ngoài cần tuân thủ các quy định nghiêm ngặt và xem xét một số yếu tố quan trọng như sau:

a. Quyền Được Hiện Diện theo Cam Kết Quốc Tế

Trước khi tiến hành đầu tư, thương nhân nước ngoài cần nắm rõ các cam kết quốc tế mà Việt Nam đã ký kết trong WTO và các điều ước quốc tế song phương hoặc đa phương khác. Việc hiểu rõ các quyền và nghĩa vụ này sẽ giúp thương nhân tránh vi phạm pháp luật và hoạt động kinh doanh thuận lợi hơn.

b. Tiếp Cận Thị Trường

Các ngành nghề tại Việt Nam có thể bị hạn chế về tiếp cận thị trường đối với thương nhân nước ngoài. Điều này bao gồm số lượng các nhà cung cấp dịch vụ, mức độ giao dịch về tài sản, và các quy định về lao động trong ngành cụ thể. Do đó, các doanh nghiệp nước ngoài cần xem xét kỹ các điều kiện và quy định tiếp cận thị trường trước khi lựa chọn ngành nghề đầu tư.

c. Thủ Tục Pháp Lý và Giấy Phép

Việc thành lập chi nhánh hoặc doanh nghiệp tại Việt Nam đòi hỏi các thương nhân phải tuân thủ trình tự, thủ tục đăng ký kinh doanh, thủ tục thuế, và các quy định quản lý lao động. Các thủ tục này có thể khá phức tạp, do đó, các nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ và có thể nhờ đến dịch vụ tư vấn pháp lý để đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định.

Kết Luận

Hiện diện thương mại tại Việt Nam mang lại nhiều cơ hội cho các thương nhân nước ngoài, nhưng cũng đòi hỏi sự hiểu biết và tuân thủ các quy định pháp lý chặt chẽ. Với môi trường kinh doanh đang ngày càng phát triển và hoàn thiện, Việt Nam là điểm đến lý tưởng cho các doanh nghiệp quốc tế mong muốn mở rộng hoạt động tại khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, để tối ưu hóa lợi ích và đảm bảo hoạt động ổn định, thương nhân nước ngoài cần chủ động tìm hiểu kỹ các quy định và lựa chọn hình thức hiện diện phù hợp với chiến lược phát triển của mình.