Việc mua bán đất bằng giấy viết tay không công chứng có đòi được đất hay không?

1. Điều kiện của nhà ở tham gia giao dịch

Theo Luật nhà ở năm 2014, nhà ở cần đáp ứng một số điều kiện cơ bản để có thể tham gia vào giao dịch mua bán. Cụ thể, nhà ở phải có Giấy chứng nhận quyền sở hữu hợp pháp và không thuộc diện tranh chấp, khiếu kiện, đang bị kê biên, hoặc có thông báo giải tỏa từ cơ quan nhà nước.

2. Soạn thảo hợp đồng mua bán nhà

Khi các bên đã thống nhất về giá cả và các điều kiện giao dịch, hợp đồng mua bán nhà ở cần được soạn thảo một cách chi tiết. Hợp đồng này phải thể hiện rõ các thông tin cơ bản như tên, địa chỉ của các bên mua bán, mô tả chi tiết về căn nhà, giá trị giao dịch, phương thức thanh toán, thời gian giao nhận nhà, và các cam kết của các bên.

3. Công chứng hoặc chứng thực hợp đồng

Hợp đồng mua bán nhà phải được công chứng tại các tổ chức công chứng hoặc chứng thực tại UBND cấp xã đối với nhà ở ở nông thôn hoặc UBND cấp huyện đối với nhà ở ở đô thị. Thời điểm chuyển quyền sở hữu nhà cho bên mua được xác định từ ngày hợp đồng được công chứng hoặc chứng thực.

4. Nộp thuế và lệ phí chuyển nhượng

Các bên trong giao dịch mua bán nhà có nghĩa vụ nộp thuế và các khoản lệ phí theo quy định của pháp luật. Đặc biệt, bên bán cần chịu thuế thu nhập cá nhân và bên mua phải nộp lệ phí trước bạ khi chuyển nhượng quyền sở hữu nhà ở.

5. Đăng ký quyền sở hữu nhà ở

Bên mua có trách nhiệm nộp hồ sơ tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền để được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở. Sau khi hồ sơ được chấp thuận, bên mua sẽ chính thức trở thành chủ sở hữu hợp pháp của căn nhà.

6. Tư vấn về việc cấp "sổ đỏ" đã mua và sử dụng được 25 năm

Câu hỏi: Gia đình tôi đã mua mảnh đất cách đây 25 năm và sử dụng để xây dựng nhà ở. Tuy nhiên, khi mua, chúng tôi chỉ nhận một sổ đỏ mang tên mẹ của người bán. Vậy liệu người bán có quyền đòi lại mảnh đất này sau thời gian dài như vậy không?

Trả lời:

Theo Điều 194 Bộ luật dân sự năm 2015, chỉ có chủ sở hữu tài sản mới có quyền định đoạt và chuyển nhượng quyền sở hữu tài sản. Trong trường hợp này, nếu người bán không phải là chủ sở hữu hợp pháp của mảnh đất (do sổ đỏ mang tên mẹ của họ), và nếu không có ủy quyền hợp pháp từ mẹ của người bán, thì giao dịch mua bán có thể bị coi là vô hiệu. Tuy nhiên, nếu bạn là bên mua và đã giao dịch một cách ngay tình (không biết về việc giao dịch là trái phép), bạn có thể bảo vệ quyền lợi của mình theo Điều 133 Bộ luật dân sự.

Theo đó, nếu tài sản đã được đăng ký quyền sở hữu và giao dịch đã được thực hiện trong điều kiện "ngay tình", giao dịch sẽ có hiệu lực. Trong trường hợp này, nếu bạn đã thực hiện việc chuyển nhượng quyền sở hữu và nhà đất đã được đăng ký quyền sở hữu hợp pháp, người bán sẽ không thể đòi lại đất từ bạn.

Tuy nhiên, nếu giao dịch này không hợp pháp từ đầu, bạn cần tham khảo ý kiến của luật sư để làm rõ và có các biện pháp bảo vệ quyền lợi của mình, bao gồm yêu cầu công nhận quyền sở hữu qua tòa án hoặc thực hiện các thủ tục cần thiết để sửa chữa giao dịch.

7. Tư vấn thủ tục mua bán nhà ở khi chủ nhà đột ngột qua đời

Một trong những tình huống phức tạp trong giao dịch mua bán nhà là khi chủ sở hữu nhà đột ngột qua đời. Trong trường hợp này, quy trình chuyển nhượng quyền sở hữu sẽ trở nên phức tạp hơn vì có sự tham gia của người thừa kế.

- Xác định người thừa kế hợp pháp

Trước tiên, phải xác định người thừa kế hợp pháp của chủ sở hữu nhà theo di chúc (nếu có) hoặc theo pháp luật. Nếu không có di chúc, người thừa kế sẽ được xác định theo thứ tự quy định trong Bộ luật dân sự.

- Làm thủ tục thừa kế quyền sở hữu nhà

Sau khi xác định được người thừa kế, các bên thừa kế cần thực hiện thủ tục thừa kế quyền sở hữu nhà tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền (Sở Tài nguyên và Môi trường) để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người thừa kế.

- Thực hiện thủ tục chuyển nhượng nhà

Khi quyền sở hữu nhà đã được xác nhận cho người thừa kế, họ có quyền thực hiện các giao dịch mua bán nhà theo quy định của pháp luật. Hợp đồng mua bán nhà vẫn cần được công chứng hoặc chứng thực để hợp pháp hóa giao dịch.

8. Kết luận

Mua bán nhà và đất là những giao dịch quan trọng cần tuân thủ đúng các quy định của pháp luật để bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan. Việc hiểu rõ thủ tục và các quy định pháp lý giúp tránh rủi ro và bảo đảm tính hợp pháp của giao dịch. Trong các trường hợp đặc biệt như khi chủ nhà qua đời hoặc giao dịch không đúng quy định, các bên cần tham khảo luật sư để đảm bảo các quyền lợi được bảo vệ một cách hợp pháp.