Chủ tịch công đoàn cơ sở có được kiêm nhiệm chức vụ khác không?

1. Bộ máy quản lý tài chính công đoàn cơ sở

Theo tiểu mục 1, mục I, Hướng dẫn 47/HD-TLĐ năm 2021, bộ máy quản lý tài chính của công đoàn cơ sở bao gồm:

• Chủ tài khoản: Thường do Chủ tịch công đoàn cơ sở đảm nhiệm. Tuy nhiên, trong trường hợp đặc biệt, nếu công đoàn cơ sở có số lượng đoàn viên đông hoặc Chủ tịch không thể trực tiếp quản lý, Chủ tịch có thể ủy quyền cho Phó Chủ tịch hoặc ủy viên Ban Thường vụ chịu trách nhiệm về công tác tài chính và giữ vai trò chủ tài khoản.
• Kế toán: Là người đảm nhận công việc thu chi, ghi chép sổ sách kế toán.
• Thủ quỹ: Chịu trách nhiệm quản lý quỹ tiền mặt, thực hiện các giao dịch thu chi trực tiếp tại công đoàn cơ sở.

Như vậy, các chức danh này đều được phân công rõ ràng, tránh tình trạng một cá nhân kiêm nhiệm nhiều vai trò trong quản lý tài chính.

2. Chức năng và phân công nhiệm vụ

Quy định yêu cầu Ban Chấp hành (hoặc Ban Thường vụ) công đoàn cơ sở phân công rõ trách nhiệm cho từng cá nhân:

• Kế toán và thủ quỹ: Không được cùng do một người đảm nhiệm, nhằm đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong quản lý tài chính.
• Chủ tài khoản: Không được kiêm nhiệm làm kế toán hoặc thủ quỹ, vì điều này có thể dẫn đến mâu thuẫn lợi ích, gây khó khăn trong kiểm soát và kiểm tra tài chính.

Ngoài ra, nếu công đoàn cơ sở có tổ chức bộ máy kế toán với ít nhất hai nhân sự, Ban Chấp hành sẽ phân công một người đảm nhận vị trí kế toán trưởng để giám sát và quản lý hoạt động kế toán chi tiết.

3. Lý do Chủ tịch công đoàn không được kiêm nhiệm chức vụ kế toán

• Tăng tính minh bạch: Việc phân tách rõ ràng vai trò giữa Chủ tịch công đoàn (chủ tài khoản) và kế toán đảm bảo quá trình thu chi, lập báo cáo tài chính được thực hiện khách quan.
• Đảm bảo hiệu quả quản lý tài chính: Chủ tịch công đoàn chịu trách nhiệm chính trong việc phê duyệt và giám sát hoạt động tài chính. Nếu kiêm nhiệm vai trò kế toán, việc kiểm tra, đánh giá công việc sẽ không đạt hiệu quả tối ưu.
• Đáp ứng quy định pháp luật: Quy định đã chỉ rõ, Chủ tịch công đoàn không được kiêm nhiệm vai trò kế toán để tránh sai sót hoặc vi phạm trong quá trình thực hiện các giao dịch tài chính.

Do đó, Chủ tịch công đoàn cơ sở không thể kiêm nhiệm chức vụ kế toán công đoàn, nhằm đảm bảo nguyên tắc tách bạch, minh bạch và hiệu quả trong quản lý tài chính.

4. Quy định về tiêu chuẩn của Chủ tịch công đoàn cơ sở

- Tiêu chuẩn về bản lĩnh chính trị

Chủ tịch công đoàn cơ sở phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, thể hiện qua sự kiên định với chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các mục tiêu của Đảng, Nhà nước. Bên cạnh đó, họ cần hiểu rõ các quy định pháp luật liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của công đoàn và người lao động. Những yếu tố này giúp Chủ tịch công đoàn thực hiện tốt vai trò lãnh đạo và bảo vệ quyền lợi chính đáng của đoàn viên.

- Năng lực chuyên môn

Chủ tịch công đoàn cần có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu công việc, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế thị trường. Kiến thức về kinh tế, chính trị, pháp luật, xã hội và các quy định liên quan đến công đoàn là nền tảng quan trọng. Ngoài ra, khả năng tự học và nâng cao trình độ chuyên môn liên tục cũng là một tiêu chí không thể thiếu.

- Phẩm chất đạo đức và lối sống

Đạo đức và lối sống của Chủ tịch công đoàn phải gương mẫu, thể hiện qua tinh thần trách nhiệm, tính trung thực, liêm chính và khả năng kết nối, hòa đồng với đồng nghiệp. Một Chủ tịch công đoàn xuất sắc cần tạo dựng được sự tin tưởng, tôn trọng từ phía đoàn viên thông qua hành động và tác phong làm việc chuyên nghiệp.

- Kỹ năng và nghiệp vụ công đoàn

Khả năng thuyết phục, vận động, thương lượng và đàm phán là những kỹ năng quan trọng để bảo vệ quyền lợi của người lao động. Chủ tịch công đoàn phải là người biết lắng nghe, tạo sự đồng thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động, đặc biệt trong các vấn đề tranh chấp lao động.

5. Quy định về quản lý tiền gửi ngân hàng và quỹ tiền mặt của công đoàn cơ sở

Theo Hướng dẫn 47/HD-TLĐ năm 2021, công đoàn cơ sở cần:

• Mở tài khoản ngân hàng hoặc kho bạc: Các giao dịch thu chi đều được thực hiện thông qua tài khoản này. Kế toán chịu trách nhiệm ghi chép đầy đủ trong sổ kế toán (theo mẫu S12-H).
• Quản lý quỹ tiền mặt: Mỗi công đoàn cơ sở chỉ được tổ chức một quỹ tiền mặt để đảm bảo tính minh bạch. Thủ quỹ chịu trách nhiệm lập phiếu thu, phiếu chi và báo cáo định kỳ.

6. Trường hợp nào phải bàn giao tài chính trong công đoàn cơ sở?

Bàn giao tài chính được thực hiện trong các trường hợp sau:

• Thay đổi Chủ tịch công đoàn (Chủ tài khoản): Kế toán phải khóa sổ kế toán, lập biên bản bàn giao tài chính, và thực hiện kiểm tra nếu cần.
• Thay đổi kế toán hoặc thủ quỹ: Quá trình bàn giao bao gồm sổ sách, chứng từ, báo cáo, và tiền mặt.
• Giải thể công đoàn cơ sở: Công đoàn phải quyết toán thu chi, báo cáo tài chính, và nộp lại con dấu theo quy định.

Quá trình bàn giao phải đảm bảo tính rõ ràng, minh bạch, được ghi nhận bằng biên bản chi tiết giữa các bên liên quan.