Doanh nghiệp vi phạm về đóng phí công đoàn mức xử phạt là bao nhiêu?

1. Đoàn phí công đoàn và trách nhiệm đóng đoàn phí công đoàn

Theo Điều 1 của Luật Công đoàn năm 2012, công đoàn là một tổ chức chính trị – xã hội rộng lớn, được thành lập trên cơ sở tự nguyện và hoạt động nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người lao động, đồng thời tham gia vào các hoạt động quản lý nhà nước, kinh tế - xã hội và xây dựng Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Đoàn phí công đoàn là khoản phí được thu dưới hình thức đơn vị sử dụng lao động trừ trực tiếp từ tiền lương của công nhân viên chức và chuyển cho công đoàn. Việc đóng đoàn phí là nghĩa vụ của những người lao động tham gia công đoàn.

1.1 Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đối với Công đoàn

Công đoàn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động. Bên cạnh đó, các cơ quan, tổ chức, và doanh nghiệp cũng có trách nhiệm với công đoàn. Cụ thể, Điều 22 của Luật Công đoàn năm 2012 quy định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đối với công đoàn, bao gồm:

• Phối hợp thực hiện chức năng và nghĩa vụ: Doanh nghiệp cần phối hợp với công đoàn trong việc thực hiện các chức năng, quyền lợi và nghĩa vụ của các bên.
• Tạo điều kiện cho người lao động gia nhập công đoàn: Các đơn vị phải tạo điều kiện thuận lợi để người lao động có thể gia nhập và hoạt động trong công đoàn.
• Xây dựng quy chế phối hợp hoạt động: Cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp phải phối hợp với công đoàn xây dựng quy chế hoạt động chung.
• Thông tin đầy đủ, kịp thời: Cung cấp các thông tin cần thiết và chính xác liên quan đến tổ chức, hoạt động của doanh nghiệp cho công đoàn.
• Đảm bảo điều kiện hoạt động công đoàn: Doanh nghiệp có trách nhiệm đảm bảo điều kiện về vật chất, tài chính cho hoạt động của công đoàn, đồng thời đóng kinh phí công đoàn theo quy định của pháp luật.

1.2 Ai phải đóng đoàn phí và kinh phí công đoàn?

• Đoàn phí công đoàn: Đoàn phí công đoàn là khoản phí mà đoàn viên công đoàn phải đóng theo quy định của Điều lệ Công đoàn Việt Nam. Chỉ những người lao động tham gia công đoàn mới có trách nhiệm đóng đoàn phí. Nếu người lao động không tham gia công đoàn hoặc doanh nghiệp không thành lập công đoàn cơ sở, người lao động sẽ không phải đóng khoản phí này.

• Kinh phí công đoàn: Đây là khoản phí mà các cơ quan, tổ chức, và doanh nghiệp phải đóng hàng tháng, dù có thành lập công đoàn cơ sở hay không. Mức đóng kinh phí công đoàn được quy định là 2% quỹ tiền lương dùng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động.

Kinh phí công đoàn được sử dụng cho các hoạt động hỗ trợ người lao động như thăm hỏi khi ốm đau, thai sản, hoạn nạn, tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, hoặc khen thưởng cho những người lao động có thành tích xuất sắc.

2. Mức đóng đoàn phí và kinh phí công đoàn

2.1 Mức đóng đoàn phí công đoàn

Căn cứ vào Điều 23 Quyết định 1908/QĐ-TLĐ năm 2016, mức đoàn phí công đoàn mà người lao động phải đóng hiện nay được quy định như sau:

• Đối với đoàn viên công đoàn ở các cơ quan nhà nước: Mức đóng là 1% tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội (BHXH).

• Đối với đoàn viên công đoàn ở các doanh nghiệp nhà nước: Mức đóng là 1% tiền lương thực lĩnh (sau khi đã trừ các khoản BHXH, BHYT, BHTN và thuế thu nhập cá nhân). Mức đóng đoàn phí hàng tháng không được vượt quá 10% mức lương cơ sở theo quy định của Nhà nước (hiện nay là tối đa 149.000 đồng/tháng).

• Đối với đoàn viên công đoàn ở các doanh nghiệp ngoài nhà nước: Mức đóng là 1% tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. Mức đóng cũng không được vượt quá 10% mức lương cơ sở (tối đa là 149.000 đồng/tháng).

• Đối với các đoàn viên không có thu nhập hoặc không đóng bảo hiểm xã hội: Đoàn phí được đóng theo mức ấn định nhưng tối thiểu không dưới 1% mức lương cơ sở của Nhà nước.

• Trường hợp đoàn viên công đoàn đang hưởng trợ cấp BHXH: Nếu đoàn viên đang hưởng trợ cấp từ bảo hiểm xã hội trong thời gian từ 1 tháng trở lên, họ không phải đóng đoàn phí trong thời gian hưởng trợ cấp.

2.2 Mức đóng kinh phí công đoàn

Theo Điều 5 Nghị định 191/2013/NĐ-CP, mức đóng kinh phí công đoàn là 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng BHXH của người lao động. Mức đóng này áp dụng với tất cả các cơ quan, tổ chức, và doanh nghiệp, bao gồm:

• Cơ quan nhà nước (bao gồm Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn)
• Tổ chức chính trị, tổ chức xã hội: Các tổ chức này phải đóng kinh phí công đoàn tương tự như các cơ quan nhà nước.
• Doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế: Doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã đều phải đóng kinh phí công đoàn cho người lao động.
• Cơ quan, tổ chức nước ngoài có sử dụng lao động là người Việt Nam trên lãnh thổ Việt Nam.

Mặc dù cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp có thể không thành lập công đoàn cơ sở, nhưng vẫn phải thực hiện nghĩa vụ đóng kinh phí công đoàn hàng tháng.

3. Mức phạt khi vi phạm quy định về đóng phí công đoàn

Việc không đóng hoặc đóng không đầy đủ đoàn phí và kinh phí công đoàn sẽ dẫn đến những chế tài nghiêm khắc. Theo Điều 37 Nghị định 28/2020/NĐ-CP, mức phạt đối với các hành vi vi phạm quy định về đóng phí công đoàn được quy định như sau:

• Chậm đóng kinh phí công đoàn: Phạt từ 12% đến dưới 15% tổng số tiền phải đóng kinh phí công đoàn, tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với các hành vi chậm đóng, đóng không đúng mức quy định hoặc đóng không đủ số người thuộc đối tượng phải đóng.

• Không đóng kinh phí công đoàn cho toàn bộ người lao động: Phạt từ 18% đến 20% tổng số tiền phải đóng kinh phí công đoàn tại thời điểm lập biên bản vi phạm, nhưng mức phạt không vượt quá 75.000.000 đồng.

• Biện pháp khắc phục hậu quả: Sau khi bị xử phạt, người sử dụng lao động phải nộp đủ số tiền kinh phí công đoàn chưa đóng, đóng chậm, hoặc đóng không đủ, kèm theo số tiền lãi của số tiền kinh phí công đoàn chưa đóng hoặc chậm đóng.

4. Kết luận

Việc đóng đoàn phí và kinh phí công đoàn là nghĩa vụ của cả người lao động và doanh nghiệp, giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp và chính đáng của người lao động. Doanh nghiệp cần phải nắm vững các quy định về mức đóng phí công đoàn, đồng thời thực hiện đúng nghĩa vụ của mình để tránh bị phạt và góp phần vào sự phát triển bền vững của tổ chức công đoàn. Việc tuân thủ các quy định này không chỉ đảm bảo quyền lợi của người lao động mà còn giúp doanh nghiệp hoạt động minh bạch và tuân thủ đúng pháp luật.