Giao xe cho người không đủ điều kiện điều khiển gây tai nạn bị phạt tội gì?

Trong xã hội hiện nay, việc sử dụng phương tiện giao thông diễn ra phổ biến và thường xuyên. Tuy nhiên, không ít trường hợp xảy ra tai nạn giao thông mà nguyên nhân xuất phát từ người chưa đủ điều kiện điều khiển phương tiện. Điều này khiến nhiều người thắc mắc về trách nhiệm bồi thường khi người chưa thành niên gây tai nạn, hoặc khi chủ xe giao xe cho người khác sử dụng và gây tai nạn. Vậy trong các trường hợp này, ai là người phải chịu trách nhiệm bồi thường? Sau đây là những tư vấn chi tiết từ luật sư.

1. Trách nhiệm khi giao xe cho người khác gây tai nạn

Câu hỏi: Thưa luật sư, tôi là anh trai và có cho em trai (chưa có giấy phép lái xe) mượn xe máy tham gia giao thông. Không may, em trai tôi đã gây tai nạn giao thông và tử vong. Cơ quan công an cho rằng tôi có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Luật sư cho tôi hỏi việc công an thông báo như vậy có đúng không?

Trả lời:

Theo quy định tại Điều 264 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bởi Khoản 76 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017, quy định về tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông đường bộ như sau:

“Điều 264. Tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ

1. Người nào giao cho người mà biết rõ người đó không có giấy phép lái xe hoặc đang trong tình trạng có sử dụng rượu, bia vượt quá nồng độ quy định, hoặc không đủ các điều kiện khác điều khiển phương tiện giao thông đường bộ gây thiệt hại cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm:

a) Làm chết người...”

Theo quy định trên, trường hợp giao xe cho người không đủ điều kiện điều khiển mà gây thiệt hại về người hoặc tài sản của người khác sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, nếu người mượn xe gây tai nạn dẫn đến tử vong chính họ mà không gây thiệt hại cho người khác, thì người giao xe không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Thay vào đó, người giao xe sẽ bị xử phạt hành chính.

Căn cứ Điểm đ Khoản 5 Điều 30 Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt hành chính đối với chủ xe giao xe cho người không đủ điều kiện điều khiển:

Điều 30. Xử phạt chủ phương tiện vi phạm quy định liên quan đến giao thông đường bộ

5. Phạt tiền từ 800.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với cá nhân và từ 1.600.000 đồng đến 4.000.000 đồng đối với tổ chức là chủ xe mô tô, xe gắn máy vi phạm quy định sau:

đ) Giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện điều khiển xe tham gia giao thông (bao gồm cả trường hợp người điều khiển phương tiện có giấy phép lái xe nhưng đã hết hạn).”

Như vậy, trong trường hợp này, do em trai bạn tử vong mà không gây thiệt hại cho tài sản hoặc tính mạng của người khác, bạn chỉ bị xử phạt hành chính với mức phạt từ 800.000 đồng đến 2.000.000 đồng.

2. Công an huyện có quyền bắt giữ phương tiện giao thông không?

Câu hỏi: Thưa luật sư, tôi có thắc mắc về việc công an giao thông cấp huyện có quyền tuần tra và bắt giữ các phương tiện vi phạm giao thông ở xã mà không có mặt công an xã không?

Trả lời:

Theo Điểm c Khoản 2 Điều 6 của Thông tư 65/2012/TT-BCA quy định quyền hạn của công an giao thông cấp huyện như sau:

“Công an cấp huyện:

- Được tổ chức hoạt động tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trên các tuyến đường huyện, đường xã, đường chuyên dùng trong phạm vi địa giới hành chính; đường tỉnh, đường đô thị theo quyết định phân công của Giám đốc Công an cấp tỉnh.”

Như vậy, công an giao thông cấp huyện có quyền tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính về trật tự giao thông trên địa bàn xã, huyện trong phạm vi hành chính của mình. Điều này không bắt buộc phải có sự hiện diện của công an xã, trừ khi có yêu cầu phối hợp đặc biệt. Công an huyện có quyền xử phạt và bắt giữ phương tiện nếu phát hiện vi phạm trong quá trình tuần tra.

3. Xử phạt vi phạm pháp luật giao thông đường bộ

Câu hỏi: Thưa luật sư, tôi muốn hỏi một số vấn đề về quyền hạn của cảnh sát giao thông. Ở địa phương tôi, có tình trạng là khi người dân không đội mũ bảo hiểm đi trên đường và về đến nhà vẫn bị phạt. Ngoài ra, có tình huống hai cảnh sát, một người bắt và một người phạt, điều này có đúng luật không?

Trả lời:

Theo Điều 3 Luật Xử lý vi phạm hành chính, việc xử phạt vi phạm hành chính phải đảm bảo các nguyên tắc sau:

• Mọi vi phạm hành chính phải được phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm minh, mọi hậu quả phải được khắc phục theo đúng quy định pháp luật.
• Việc xử phạt hành chính phải nhanh chóng, công khai, đúng thẩm quyền và công bằng.
• Một hành vi vi phạm chỉ bị xử phạt một lần và chỉ khi có đủ căn cứ chứng minh hành vi đó vi phạm pháp luật.

Về tình huống xử phạt vi phạm giao thông khi người dân đã về đến nhà, tùy thuộc vào tính chất vi phạm và bằng chứng từ phía cảnh sát giao thông (ví dụ như camera, video giám sát). Trường hợp có chứng cứ rõ ràng, cảnh sát có thể tiến hành xử lý.

Còn về tình huống hai cảnh sát giao thông, một người giữ phương tiện và một người xử phạt là phù hợp với quy định. Quy trình này nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả khi xử lý các vi phạm. Cảnh sát giao thông có quyền phối hợp với nhau để thực hiện việc kiểm tra và xử lý các trường hợp vi phạm giao thông mà không vi phạm pháp luật.

4. Trách nhiệm bồi thường khi người chưa thành niên gây tai nạn giao thông

Câu hỏi: Thưa luật sư, trong trường hợp người chưa thành niên gây tai nạn giao thông thì ai phải chịu trách nhiệm bồi thường?

Trả lời:

Theo quy định tại Điều 586 và Điều 599 Bộ luật Dân sự 2015:

• Trường hợp người chưa thành niên dưới 15 tuổi gây thiệt hại, cha mẹ hoặc người giám hộ phải bồi thường.
• Nếu người chưa thành niên từ 15 đến dưới 18 tuổi gây thiệt hại mà có tài sản riêng để bồi thường thì sẽ dùng tài sản của họ để bồi thường, nếu không đủ thì cha mẹ phải bồi thường phần còn lại.

Việc xác định người phải bồi thường còn phụ thuộc vào việc người chưa thành niên có sử dụng tài sản của mình để khắc phục thiệt hại không.

5. Lời kết

Tai nạn giao thông là vấn đề phức tạp liên quan đến nhiều quy định pháp luật. Đặc biệt, khi liên quan đến người chưa đủ tuổi lái xe hoặc các vấn đề về trách nhiệm người giao xe, cần lưu ý đến quy định hình sự và dân sự để xử lý đúng luật. Những người tham gia giao thông nên tuân thủ các quy định để đảm bảo an toàn cho bản thân và cộng đồng.