Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất theo Điều 61 Luật đất đai 2024

1. Mục tiêu của việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất

- Định hướng phát triển kinh tế - xã hội

Quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất xác định mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương, phân bổ đất đai cho các ngành nghề và lĩnh vực cụ thể, tạo điều kiện phát triển bền vững, thúc đẩy hoạt động sản xuất và dịch vụ, và nâng cao đời sống người dân.

- Quản lý tài nguyên đất đai hiệu quả

Quy hoạch giúp cơ quan quản lý nhà nước kiểm soát và điều phối việc sử dụng đất hợp lý, tránh lãng phí, phân tán hoặc sử dụng sai mục đích, đảm bảo tài nguyên đất được khai thác hiệu quả nhất.

- Đảm bảo an ninh quốc phòng

Quy hoạch đất còn có vai trò quan trọng trong bảo đảm an ninh quốc phòng, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, và tạo ra các khu vực an toàn phục vụ an ninh quốc gia.

- Bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu

Một trong những mục tiêu quan trọng của quy hoạch là bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. Việc quy hoạch giúp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và khuyến khích các biện pháp thích ứng.

- Thúc đẩy phát triển hạ tầng

Quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất hỗ trợ phát triển hạ tầng giao thông, đô thị và dịch vụ công cộng, giúp cải thiện chất lượng sống và tạo động lực cho các hoạt động kinh tế và đầu tư.

- Tăng cường sự tham gia của cộng đồng

Quá trình lập quy hoạch có sự tham gia của cộng đồng và các bên liên quan, đảm bảo tính minh bạch và đồng thuận, từ đó nâng cao hiệu quả thực hiện.

2. Hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất theo Điều 61 Luật Đất đai 2024

Theo Điều 61 Luật Đất đai 2024, hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất bao gồm:

• Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia: Định hướng toàn bộ hệ thống quy hoạch đất đai, xác định mục tiêu sử dụng đất và phát triển bền vững trên toàn quốc.

• Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh: Cấp tỉnh cụ thể hóa các chính sách quốc gia thành kế hoạch phù hợp với điều kiện địa phương, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.

• Quy hoạch sử dụng đất cấp huyện và kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện: Phản ánh nhu cầu và điều kiện thực tế từng huyện, giúp thực hiện các dự án phát triển địa phương.

• Quy hoạch sử dụng đất quốc phòng và an ninh: Đảm bảo các yêu cầu về an ninh quốc gia trong quản lý và sử dụng đất.

So với Luật Đất đai 2013, Luật Đất đai 2024 sửa đổi, bổ sung quy định về hệ thống quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất với các điểm mới như sau:

• Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh.
• Quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện.

Điều 61 cũng bổ sung quy định chi tiết hóa quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc phòng và quy hoạch sử dụng đất an ninh, áp dụng cho các cấp địa phương.

3. Nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất

Căn cứ vào Điều 60 Luật Đất đai 2024, quy định nguyên tắc như sau:

• Tuân thủ quy định của Luật Quy hoạch: Quy hoạch sử dụng đất ở mọi cấp phải đảm bảo đồng bộ và thống nhất trong quản lý đất đai.

• Tổng hợp và cân đối nhu cầu sử dụng đất: Quy hoạch cần tổng hợp nhu cầu sử dụng đất từ nhiều lĩnh vực khác nhau, đảm bảo cân đối và hợp lý.

• Đảm bảo tính đặc thù và liên kết vùng: Quy hoạch đất quốc gia phải xem xét đặc thù từng vùng, đảm bảo sự liên kết giữa các vùng, lĩnh vực và địa phương.

• Đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững: Quy hoạch phải phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm an ninh quốc phòng.

• Thống nhất và đồng bộ: Quy hoạch cấp trên phải đáp ứng nhu cầu cấp dưới và ngược lại, đảm bảo tính khả thi ở các cấp cơ sở.

• Kết hợp với chỉ tiêu sử dụng đất và không gian: Quy hoạch gắn với chỉ tiêu sử dụng đất, phân vùng sử dụng và hệ sinh thái tự nhiên, bảo vệ môi trường và phát huy giá trị tài nguyên.

• Sử dụng đất tiết kiệm và hiệu quả: Quy hoạch hướng đến sử dụng đất tiết kiệm, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo đảm an ninh lương thực.

• Liên tục và ổn định: Quy hoạch phải bảo đảm tính kế thừa và ổn định giữa các vùng kinh tế - xã hội, cân đối hài hòa giữa các ngành và thế hệ.

• Tham gia của cộng đồng và minh bạch: Quá trình lập quy hoạch có sự tham gia của tổ chức xã hội, cộng đồng, đảm bảo công khai, minh bạch trong quản lý đất đai.

• Lập đồng thời quy hoạch và kế hoạch: Quy hoạch cấp cao phải phê duyệt trước quy hoạch cấp thấp hơn. Khi quy hoạch chưa phê duyệt, chỉ tiêu sử dụng đất chưa thực hiện sẽ tiếp tục cho đến khi phê duyệt quy hoạch mới.

4. Quy trình lập, phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất

Quy trình lập, phê duyệt, và điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được quy định trong Luật Kế hoạch 2017 và Mục 1 Chương III Nghị định 102/2024/NĐ-CP.

Theo Điều 15 Nghị định 102/2024/NĐ-CP, trình tự và thủ tục thẩm định, phê duyệt kế hoạch sử dụng đất quốc gia như sau:

- Bước 1: Thành lập Hội đồng thẩm định

Bộ Tài nguyên và Môi trường trình Thủ tướng Chính phủ thành lập Hội đồng thẩm định kế hoạch sử dụng đất quốc gia.

- Bước 2: Gửi hồ sơ kế hoạch

Bộ Tài nguyên và Môi trường gửi hồ sơ kế hoạch sử dụng đất đến Hội đồng để lấy ý kiến, bao gồm thông tin quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất.

- Bước 3: Nhận ý kiến góp ý

Trong vòng 15 ngày, các thành viên Hội đồng gửi ý kiến góp ý bằng văn bản để hoàn thiện kế hoạch.

- Bước 4: Họp Hội đồng thẩm định

Chủ tịch Hội đồng tổ chức họp, đánh giá ý kiến và đưa ra điều chỉnh cần thiết.

- Bước 5: Hoàn chỉnh hồ sơ trình Chính phủ

Bộ Tài nguyên và Môi trường hoàn thiện hồ sơ trình Chính phủ phê duyệt, bao gồm:

• Tờ trình phê duyệt kế hoạch.
• Báo cáo thuyết minh kế hoạch.
• Dự thảo Nghị quyết phê duyệt.
• Báo cáo tổng hợp ý kiến góp ý và báo cáo tiếp thu, giải trình.

Việc triển khai quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất theo Luật Đất đai 2024 là một bước tiến lớn trong quản lý và phát triển bền vững tài nguyên đất đai, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng kinh tế - xã hội, đồng thời bảo vệ môi trường và nâng cao đời sống nhân dân.